pollution one problem essay in marathi

• Marathi Quotes
• Success Story
• Today इतिहास

“पर्यावरण रक्षण…काळाची गरज”

Pradushan Nibandh in Marathi

आज पर्यावरण प्रदूषणाची समस्या केवळ भारतापुरती मर्यादित नसून ही समस्या संपूर्ण विश्वाला भेडसावते आहे. आज प्रत्येक आई-वडिलांनी आपल्या मुलांना प्रदूषणाचे विविध प्रकार, प्रदूषणाची कारण, त्यावरचे उपाय याविषयी अवगत करायला हवे.

आज आपण रहातो त्या जगाची सर्वात मोठी समस्या प्रदूषण ही झाली आहे. आपल्या आसपास जे घाणीचे साम्राज्य पसरले आहे त्यातून हे प्रदूषण जन्मास येते. या प्रदूषणाच्या विळख्यात केवळ मनुष्य प्राणी अडकलाय असे नव्हे तर समस्त जीवजंतू आणि अवघी जीवसृष्टी याच्या दुष्परिणामांचा सामना करते आहे.

गेल्या काही दशकांमध्ये प्रदूषणाचे प्रमाण इतके वाढले आहे की मानवी जीवनच संकटात सापडले आहे. या समस्येवर गांभीर्याने विचार केला गेला नाही तर तो दिवस दूर नाही जेंव्हा दररोज प्रदूषणामुळे कुणा न कुणाचा मृत्यू होईल आणि एक दिवस या जगाचे अस्तित्वच नामशेष होईल.

“या मित्रांनो प्रदूषणाच्या समस्येवर उपाय शोधूया…प्रदूषणाला हद्दपार करूया” – Essay on Environmental Pollution in Marathi

प्रदूषण म्हणजे काय? – Definition of Pollution

जेंव्हा दुषित तत्व प्रकृतीच्या परिघात प्रवेश करतात आणि पर्यावरणाला हानी पोहोचवतात, त्यामुळे नैसर्गिक संतुलन पूर्णतः बिघडून मनुष्याला शुद्ध वायू, शुद्ध पाणी आणि शांत वातावरण मिळत नाही तेंव्हा त्याला प्रदूषण असं म्हंटलं जातं.

या प्रदुषणामुळे अनेक गंभीर समस्या जन्म घेतात. याचा दुष्परिणाम केवळ आपल्या दैनंदिन जीवनावरच होतो असे नव्हे तर अनेक गंभीर आजार प्रदुषणामुळे निर्माण होतात. ग्लोबल वार्मिंग सारखी समस्या यातूनच निर्माण झाली आहे. आज मनुष्य आपल्या सुखासीन जीवना करता अनेक आरामदायक, सुखसुविधा  देणाऱ्या उपकरणांचा वापर करतो आहे, परंतु त्यामुळे निसर्गाचे संतुलन ढासळते आहे आणि प्रदूषण आपल्या चरमसिमे पर्यंत पोहोचले आहे.

आजच्या विज्ञान तंत्रज्ञानाच्या विकासामुळे मानवी क्षमतेत मोठ्या प्रमाणात वाढ झाली असून मनुष्य या उपकरणांच्या सुखसुविधेत गुरफटला गेला आहे. त्याला या क्षणिक सुख देणाऱ्या उपकरणांची इतकी सवय झाली आहे की याच्याशिवाय तो आपल्या आयुष्याची कल्पना देखील करू शकत नाही.

परंतु या मानव निर्मित उपकरणांमुळे निसर्गाची अपरिमित हानी होत असून प्रदूषणाची समस्या निरंतर वाढते आहे. त्यामुळे आज या प्रदूषणाच्या समस्येवर अंकुश निर्माण करण्याची आणि समाजाचे लक्ष याकडे केंद्रित करण्याची नितांत आवश्यकता आहे.

स्वच्छ शुद्ध वातावरणात राहिल्याने केवळ मनुष्याचा विकास होतो असे नव्हे तर स्वस्थ समाजाची देखील निर्मिती होते. शुद्ध वातावरण म्हणजे-प्रदूषण रहित वातावरण होय!

आपण सर्वजण मिळून जोवर वातावरण स्वच्छ ठेवण्याचा प्रयत्न करणार नाही, तोपर्यंत केवळ अस्वच्छता आणि प्रदूषण पसरत राहील. वाढत्या प्रदूषणावर नियंत्रण मिळविण्यासाठी याचे दुष्परिणाम आणि त्यापासून वाचण्याचे उपाय याविषयी समजून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. तेंव्हाच या प्रदूषणाच्या समस्येवर आळा बसू शकेल.

खरंतर आपण काहीही विचार न करता आपल्या प्राकृतिक साधन संपत्तीचे हनन करत असतो, त्यामुळे प्रदूषणाच्या गंभीर समस्येवर नियंत्रण मिळविण्यासाठी आपल्याला आपले ज्ञान वाढवावयास हवे आणि विचारांची व्याप्ती वाढवायला हवी. विविध प्रकारचे प्रदूषण, त्याची कारणं आणि मानवी जीवनावर आणि निसर्गावर त्याचे होणारे दुष्परिणाम याविषयी जाणून घेणं अत्यंत आवश्यक आहे.

प्रदूषणाचे प्रमुख प्रकार – Types of Pollution in Marathi

• वायू प्रदूषण – Air Pollution
• जल प्रदूषण – Water Pollution

ध्वनी प्रदूषण – Sound Pollution (Noise pollution)

• रेडीयोधर्मी प्रदूषण – Radioactive Pollution
• रासायनिक प्रदूषण – Chemical Pollution
• प्रकाश प्रदूषण – Light Pollution
• दृश्य प्रदूषण – Visual pollution
• थर्मल प्रदूषण – Thermal Pollution

काही प्रमुख प्रदुषणाबद्दल आपण विस्तृत माहिती घेऊया – Main types of Pollution

वायू प्रदूषण – air pollution.

आज पूर्ण पृथ्वीवर वायू प्रदूषणाची गंभीर समस्या निर्माण झाली आहे. वायू प्रदुषणामुळे मानवाला शुद्ध हवा मिळत नाही आणि परिणामी दमा, अस्थमा, सारख्या श्वसना संबंधित अनेक आजारांचा त्याला सामना करावा लागतो. वास्तविक जेंव्हा आपल्या वायुमंडलात जैविक, रासायनिक, सूक्ष्म असे अनेक तऱ्हेचे विषारी पदार्थ प्रवेश करतात तेंव्हा त्याला वायू प्रदूषण असं म्हंटल्या  जातं.

या दुषित तत्वांमुळे वायू दुषित होतो, आपल्या वायुमंडलात एका निश्चित मात्रेत अनेक गैस असतात पण जेंव्हा दुषित तत्व या वायुमंडलात प्रवेश करतात तेंव्हा या गैसचे संतुलन बिघडते, आणि त्यामुळे वायूप्रदूषण होण्यास सुरुवात होते.  वाढते औद्योगिकीकरण, अनियंत्रित लोकसंख्या, कमी होत जाणारे जंगल आणि वाहनांचा अत्याधिक वापर यामुळे वायुप्रदूषणाची समस्या  सतत वाढते आहे.

जल प्रदूषण – Water pollution

जल प्रदुषणामुळे केवळ मानवी जीवनच नव्हे तर सागरी जीव-जंतू आणि असंख्य वनस्पती देखील प्रभावित झाल्या आहेत. ज्यावेळी नैसर्गिक जल-स्त्रोतांमध्ये विविध प्रकारचे दुषित पदार्थ मिसळले जातात तेंव्हा जल प्रदुषणाची समस्या उग्र रूप धारण करते.

मोठमोठ्या उद्योगक्षेत्रांमधून निघणारा कचरा, रसायन जलस्त्रोतांमध्ये फेकण्यात येतो तेंव्हा पूर्ण पाणी विषारी होऊन जाते. अनेक सागरी जीवजंतू त्यामुळे मृत्युमुखी पडतात. या दुषित पाण्याच्या सेवनाने मनुष्याला अनेक गंभीर आजारांचा सामना करावा लागतो. जल प्रदूषणाची समस्या दिवसेंदिवस वाढते आहे. या समस्येवर गंभीर प्रयत्नांची खूप आवश्यकता आहे.

मोठ्या आवाजाने होणाऱ्या प्रदूषणाला ध्वनी प्रदूषण म्हंटल्या जातं. वाहने, यंत्र, रेडियो, डीजे, लाउडस्पीकर, टेलीविजन सारख्या असंख्य उपकरणांमधून ध्वनी प्रदूषण होते.या ध्वनी प्रदूषणामुळे माणसाची ऐकण्याची क्षमता कमी होते.

कित्येकदा या ध्वनी प्रदूषणामुळे बहिरेपणा, हार्ट अटैक, तणाव, यांसारख्या गंभीर समस्या निर्माण होत असतात. याविषयी अधिकाधिक जागरूकता निर्माण करण्याची गरज आहे. तेंव्हाच या समस्येचे निराकरण होऊ शकते.

निष्कर्ष – Conclusion 

• कोणत्याही प्रकारचे प्रदूषण असो, ते हानिकारकच असते. त्यामुळे प्रदूषणाच्या समस्येवर चिंतन करण्याची आवश्यकता आहे आणि हे तेंव्हाच संभव होईल जेंव्हा संपूर्ण समाज एकजुटीने पर्यावरण स्वच्छ ठेवण्याचा संकल्प करेल आणि जास्तीत जास्त वृक्ष लागवड करून आपल्या पृथ्वीला हिरवीगार करेल.
• वाहनांचा वापर शक्य तितक्या कमी प्रमाणात करणे देखील आवश्यक आहे.
• मोठमोठे उद्योग कारखाने शहराच्या जवळ सुरु न करता शहरा बाहेर उभारले जावे जेणे करून नगर वासियांना प्रदूषणाच्या समस्येला कमी प्रमाणात तोंड द्यावे लागेल.
• आपल्या परिसरात जास्तीत जास्त वृक्ष लागवड करून ते वृक्ष मोठे होईपर्यंत त्याची काळजी घ्या.
• कचऱ्याची विल्हेवाट योग्य तऱ्हेने लावणे देखील फार गरजेचे आहे.
• कीटकनाशकांचा वापर कमीत कमी करून सेंद्रिय शेतीकडे वळण्यास शेतकरी बांधवाना प्रोत्साहीत करा.
• पर्यावरणाला स्वच्छ आणि निर्जंतुक ठेवा.
• मोठमोठ्या उद्योगांकरता कठोर नियम (पर्यावरणाला अनुसरून) बनवावे.

प्रदूषण ही आजच्या युगाची सर्वात मोठी समस्या झाली आहे. त्याचा विपरीत परिणाम मनुष्याच्या आरोग्यावर होऊ लागला आहे. पिण्याचे जलस्त्रोत प्रदूषित होत आहेत. प्रदूषणाच्या समस्येवर वेळीच नियंत्रण मिळवता आले नाही तर येणाऱ्या काळात फार मोठी किंमत आपल्याला चुकवावी लागेल.

त्यामुळे वेळ असता सजग सावध होऊन लोकांमध्ये जागरूकता निर्माण करण्याची आवश्यकता आहे. ठिकठिकाणी शिबिराचे आयोजन करून लोकांना एकत्र करून जास्तीत जास्त झाडे लावण्यासाठी प्रोत्साहीत करा. वातावरण स्वच्छ ठेवा, आपल्या पृथ्वीला निरामय करा!

Vaibhav Bharambe

खर सांगायचे झाले तर माझाविषयी लिहिण्यासारखे काही विशेष नाही आहे, हेच कारण आहे कि मी आपल्या सोबत आज पर्यंत माझी ओळख शेयर केलेली नाही, पण तरीही माझी ओळख देताना मी एवढेच सांगेल, कि विदर्भाची पंढरी मानल्या जाणाऱ्या शेगांवचा मी रहिवासी असून, तिथून मी माझे पदवीचे(विज्ञान) शिक्षण पूर्ण केले, आणि मला लेख लिहिण्याची आवड असल्यामुळे मी या क्षेत्राकडे वळलो. अश्याच प्रकारे आपले प्रेम आणि सपोर्ट माझ्यावर राहूद्या. मी आपल्यासाठी आपल्या मातृभाषेत असेच नव-नवीन लेख घेऊन येत राहील.Thank You And Keep Loving Us!

Related Posts

“होळी” या सणावर निबंध

  Essay on Holi in Marathi होळीचा सण संपूर्ण भारतभर साजरा केला जातो. या दिवशी होळीचे दहन केले जाते. होळीच्या...

माझा आवडता खेळ क्रिकेट निबंध

Essay on Cricket in Marathi Essay on Cricket in Marathi माझा आवडता खेळ क्रिकेट निबंध - Essay on Cricket in...

“माझी शाळा” मराठी निबंध

Majhi Shala Nibandh in Marathi प्रत्येकाच्या आयुष्यात शाळेच वेगळच महत्व असते. ती शाळा ज्यामध्ये लहानपणी न जाण्यासाठी रडायचं आणि मोठ...

Copyright © 2016-2024, MajhiMarathi.Com, All rights reserved

प्रदूषण वर निबंध मराठी | Pollution Essay In Marathi 150, 250, 500, 600, 1000 Words

नमस्कार मित्रांनो मराठी लर्नर मध्ये तुमचे स्वागत आहे प्रदूषण वर मराठी निबंध | Essay On Pollution In Marathi हे निबंध लेखन 150, 250, 500, 600, 1000 शब्दांमद्धे निबंध लेखन केलेले आहे निबंध लेखन शेवट पर्यंत नक्की वाचा.

Pollution Essay In Marathi

मराठी भाषेतील प्रदूषणावर निबंध – प्रदूषणावर निबंध (150 शब्द).

आपल्या सभोवतालच्या गोष्टींना पर्यावरण म्हणतात. हे सजीव प्राणी आणि वनस्पतींच्या जगासह जमीन, पाणी, हवा यांचे संयोजन आहे. निसर्गाने निर्माण केलेल्या वातावरणात एक अद्भुत संतुलन निर्माण झाले आहे आणि त्यामुळे पृथ्वीवरील जीवन टिकून आहे. परंतु सर्वात बुद्धिमान प्राणी असलेल्या मनुष्याने आपल्या फायद्यासाठी निसर्गाचे शोषण करण्याचा प्रयत्न केला आहे. त्यांनी त्यांच्या स्वत: च्या मार्गाने संसाधने वापरण्यासाठी कल्पक कौशल्ये लागू केली आहेत. प्रदूषणामुळे पर्यावरण संतुलन बिघडले आहे. आपल्या तथाकथित प्रगती आणि समृद्धीसाठी नैसर्गिक संसाधनांचा वापर करण्याच्या आपल्या इच्छेमुळे आपण आपले पर्यावरण नष्ट केले आहे ज्यामुळे आपले लिथोस्फियर, वातावरण, जलमण्डल आणि बायोस्फियरचे मोठे नुकसान झाले आहे. भविष्यात आपण नक्कीच अडचणीत येऊ. म्हणून, आपण आपल्या पर्यावरणाचे रक्षण केले पाहिजे.

मराठी भाषेतील प्रदूषणावर निबंध – प्रदूषणावर निबंध (२५० शब्द)

माणसाचा सर्वात मोठा शत्रू स्वतः माणूसच आहे, तो इतका स्वार्थी झाला आहे की तो निसर्गाचे शोषण करत आहे, असे म्हणतात. आज मानवाने निर्माण केलेली सर्वात गंभीर समस्या म्हणजे पर्यावरण प्रदूषण. पूर्वीच्या काळात या समस्येकडे कोणीही गांभीर्याने लक्ष दिले नाही, परंतु आज ही समस्या भयंकर बनली आहे. औद्योगिकीकरणाची झपाट्याने प्रगती असलेली आधुनिक जीवनशैली प्रदूषणाच्या समस्येला कारणीभूत ठरू शकते. सर्वत्र काळे ढग आपला श्वास गुदमरताना दिसतात. रस्त्यावर विषारी वायू सोडणाऱ्या वाहनांची गर्दी असते. कारखाने आणि वर्कशॉपच्या चिमण्यांमधून धूर निघत असल्याने परिस्थिती बिकट झाली आहे

गजबजलेल्या रस्त्यावर काही मिनिटेही चालणे अवघड झाले आहे. निष्काळजीपणे जंगलतोड, ग्लोबल वॉर्मिंग आणि अनियमित मान्सून यामुळे डोळे आंधळे, कान बहिरे आणि नाक हे रासायनिक धूळ आणि धूर असल्याची सर्वसामान्यांची तक्रार आहे. सध्या ऑक्सिजनचा तुटवडा जाणवत आहे. ते दिवस दूर नाहीत जेव्हा आपल्याला श्वासोच्छवासासाठी ऑक्सिजन सिलिंडर घेऊन जावे लागेल. रासायनिक खते, कीटकनाशके आणि औषधांच्या अतिवापराने आपली पृथ्वी विषारी बनली आहे. पिण्याचे पाणी घातक रसायनांनी भरलेले आहे.

वायू प्रदूषण हा देखील चर्चेचा विषय आहे. विज्ञानाने अनेक प्राणघातक आजारांवर उपचार शोधून काढले आहेत यात शंका नाही पण प्रदूषणाने अनेक रोगांचा प्राणघातक आजारांच्या यादीत समावेश केला आहे. या आजारांबद्दल कधीही ऐकले नाही. आता परिस्थिती अशी आली आहे की जिथे माणूस, प्राणी, वनस्पती यांचे अस्तित्व राज्यात आहे. आपण जागे होऊन प्रदूषण थांबवले पाहिजे अन्यथा खूप उशीर होईल.

मराठी भाषेतील प्रदूषणावर निबंध – प्रदूषणावर निबंध (५०० शब्द)

प्रदूषण म्हणजे वातावरण किंवा वातावरण दूषित होणे. प्रदूषणाची समस्या ही आधुनिक वैज्ञानिक युगाची निर्मिती आहे. जगातील बहुतेक देश या समस्येने त्रस्त आहेत. मानवी जीवन प्रक्रिया निरोगी ठेवण्यासाठी निसर्गाने त्याला शुद्ध हवा, पाणी, वनस्पती आणि जमीन दिली आहे. परंतु जेव्हा हे सर्व कोणत्याही कारणाने दूषित होतात तेव्हा ते विविध मार्गांनी मानव आणि इतर सजीवांच्या आरोग्यासाठी हानिकारक ठरतात.

प्रदूषणाचे चार प्रकार आहेत – वायू प्रदूषण, जल प्रदूषण, ध्वनी प्रदूषण आणि जमीन प्रदूषण. आधुनिक वैज्ञानिक युगात आर्थिक प्रगतीच्या नावाखाली माणसाने भौतिक सुखसोयी मिळवण्यासाठी अनेक प्रकारचे छोटे-मोठे कारखाने, उद्योगधंदे उभारले आहेत. लोकसंख्या वाढल्याने गावे, शहरे, शहरे वाढू लागली आहेत. वनक्षेत्र तोडून घरांचा प्रश्न सुटत आहे. उत्पादन आणि सुरक्षेसाठी अशी मशीन्स तयार केली जात आहेत जी रात्रंदिवस आवाज आणि धूर काढत राहतात. ते नद्यांवर पोहत आहेत. दळणवळणाच्या सुविधा उपलब्ध असल्याने गावकरी गुपचूप थुंकत राहतात. नद्यांवर मोठ्या प्रमाणात धरणे बांधली जात असून ती शहरे आणि महानगरांच्या दिशेने येत आहेत. महानगरांमधून लोक येत आहेत. महानगरांतील लोक आपले उद्योग खेड्याकडे वळवत आहेत. त्यामुळे प्रदूषणात वाढ होत आहे.

काल कारखान्यांचे प्रदूषित आणि अनियंत्रित पाणी-सांडपाणी बाहेर येऊन वायू पसरत होते. कारखान्यांचा धूर, सदोष चिमण्यांमुळे वातावरण दूरवर दूषित होते, त्यामुळे वातावरण दूषित होते. त्यामुळे चटकदार व फुफ्फुसाचे आजार फोफावतात, डोळे खराब होतात. वाहने आणि मशिनचा आवाज, वाहनांचे हॉर्न वाजवणे, लाऊडस्पीकरचा आवाज, मोठ्या आवाजात दूरदर्शन, रेडिओ, टेपरेकॉर्डर इत्यादींमुळे ध्वनी प्रदूषण होते. श्रवणशक्ती कमी होते, रक्तदाब वाढतो. शारिरीक व मानसिक रोग वाढतात. याचा परिणाम मानवी आरोग्यावर होत आहे. आंघोळ करणे, कपडे धुणे, मलमूत्र, जनावरांना आंघोळ करणे, मृतदेहाची राख टाकणे इत्यादी गोष्टींमुळेही पाणी प्रदूषित होते, ज्यामुळे कॉलरा, गॅस्ट्रो, आमांश यांसारखे आजार होतात. उत्पादन वाढवण्यासाठी विविध प्रकारची रासायनिक खते जमिनीत मिसळली.

चालू आहे ज्यामुळे जमीन प्रदूषण होते. अशा प्रदूषित जमिनीत उत्पादित होणारे अन्नधान्य, पालेभाज्या आणि भाज्याही प्रदूषित होतात. ते खाल्ल्याने मानवी आरोग्यावर घातक परिणाम होतात. केवळ आपल्या देशातच नाही तर जगातील इतर देशांमध्येही प्रदूषणाची समस्या सातत्याने वाढत आहे. विज्ञानाच्या प्रगतीबरोबर औद्योगिकीकरणाचा विकासही आवश्यक झाला आहे, हे खरे आहे. हा एकमेव मार्ग आहे ज्याद्वारे देश आर्थिकदृष्ट्या समृद्ध होऊ शकतो. पण तरीही आपण आधुनिक सभ्यतेचे समानार्थी आहोत लाऊडस्पीकर, आंधळे दिवे, रसायनांनी बनवलेले अन्न आणि कपडे, आणि औषधे आणि सौंदर्य प्रसाधने, वाहतुकीच्या साधनांच्या गरजेवर अंकुश ठेवावा लागेल

याशिवाय मानवनिर्मित कृत्रिम वातावरण आणि निसर्गाने दिलेले पर्यावरण यांच्यात समतोल राखावा लागतो. अंदाधुंद जंगलतोड थांबवायला हवी. वनक्षेत्र वाढवायचे असेल तर झाडे लावावी लागतील. लोकसंख्येवर नियंत्रण ठेवावे लागेल. घातक रसायनांचा वापर कमीत कमी करावा लागेल. अणुबॉम्बच्या विकासावर आणि चाचणीवर बंदी घालावी लागेल, तरच आधुनिक सभ्यतेत राहणारा मानव निरोगी आणि आनंदी जीवन जगू शकेल.

मराठी भाषेतील प्रदूषणावर निबंध – प्रदूषणावर निबंध (600 शब्द)

प्रदूषण ही मानवजातीसमोरील सर्वात गंभीर समस्यांपैकी एक आहे. पर्यावरणात विषारी आणि अवांछित पदार्थांचा मोठ्या प्रमाणात समावेश करणे म्हणून प्रदूषणाची व्याख्या केली जाऊ शकते. प्रदूषणाचे तीन प्रकार आहेत- हवा, पाणी आणि माती. कार्बन मोनॉक्साईड, कार्बन डायऑक्साइड, सल्फर डायऑक्साइड या विषारी वायूंचे वातावरणात विविध वाहने आणि उद्योगांमुळे उत्सर्जन झाल्याने जीवनदायी ऑक्सिजनचे असंतुलन होते. त्यामुळे हवा प्रदूषित होते आणि श्वास घेण्यास अयोग्य होते. उद्योगांचे सांडपाणी आणि त्यांचे द्रव नद्या आणि समुद्रात सोडले जातात.

पाणी प्रदूषित करण्याव्यतिरिक्त, ते सागरी जीवनाचा नाश करतात, किनारपट्टी आणि नदीच्या परिसंस्थेचे नुकसान करतात आणि पिण्याच्या पाण्याचे स्त्रोत नष्ट करतात. या प्रदूषकांना खाणाऱ्या माश्या त्यांच्या शरीरावर विष टिकवून ठेवतात. जेव्हा मानव हे मासे खातात तेव्हा त्यांना विषबाधा होते. पर्यावरण प्रदूषण हा अतिशय गंभीर विषय आहे. शेतीमध्ये खते आणि कीटकनाशकांचा अतिरेक आणि बेजबाबदार वापरामुळे मातीचे प्रदूषण होते. हे फक्त कारण आहे की वनस्पती केवळ विशिष्ट प्रमाणात खत किंवा कीटकनाशके घेऊ शकते. जास्तीचे प्रमाण जमिनीत जाते आणि मातीची पुनर्निर्मिती शक्ती नष्ट करते आणि ती नापीक बनवते. हे जास्तीचे खत आणि कीटकनाशक पावसाळ्यात अनेकदा जवळच्या तलावांमध्ये आणि कालव्यांमध्ये वाहून जाते, त्यामुळे विषबाधा होते.

हवा, पाणी आणि मातीला धोका निर्माण करणारे नवीनतम प्रदूषक म्हणजे अणु कचरा आणि उत्सर्जन. अणुऊर्जा प्रकल्पातील कोणतीही दुर्घटना माती, हवा, धान्य, पाणी इत्यादींवर परिणाम करते, ज्यामुळे ते सभ्यतेसाठी अयोग्य होतात. तथापि, सर्व काही गमावले नाही. अलीकडील तांत्रिक प्रगतीमुळे प्रदूषण नियंत्रित करणे आणि पर्यावरणाला त्याच्या मूळ गुणवत्तेकडे परत करणे शक्य झाले आहे. इलेक्ट्रोस्टॅटिक प्रिसिपिटेटर्स किंवा औद्योगिक उत्सर्जन, ऑटोमोबाईल उत्सर्जनासाठी उत्प्रेरक कन्व्हर्टर्स, औद्योगिक सांडपाणी आणि द्रवपदार्थांसाठी पुनर्वापर करणारे प्लांट आणि कृषी उद्देशांसाठी जैव खते आणि कीटकनाशके इ. हे काही उपाय आहेत जे निसर्गाची शुद्धता परत मिळवण्यास मदत करू शकतात. या उपाययोजनांमुळे, आता गरज आहे ती सार्वजनिक आणि राजकीय निर्धाराची, जेणेकरून आपण पुन्हा एकदा स्वच्छ वातावरणात जगू शकू.

ध्वनी प्रदूषणाचा पर्यावरणावर आणि माणसांवरही नकारात्मक परिणाम होतो. संशोधनातून असे दिसून आले आहे की ध्वनी प्रदूषणाशी अनेक रोग निगडीत आहेत, जसे की ऐकणे कमी होणे, उच्च रक्तदाब, हृदयरोग आणि बोलण्यात व्यत्यय. औद्योगिक आवाजाचा प्राण्यांच्या जीवनावरही परिणाम होतो. उदाहरणार्थ, जहाजांचा आवाज व्हेल नेव्हिगेशन सिस्टम खंडित करतो. याव्यतिरिक्त, औद्योगिक आवाज जंगली प्रजातींशी अधिक जोर देऊन संवाद साधतो ज्यासाठी अतिरिक्त प्रयत्नांची आवश्यकता असते आणि त्यांचे आयुष्य कमी होते. लोकसंख्या आणि तांत्रिक प्रगतीचा विकास पृथ्वीच्या पर्यावरणीय स्थितीवर आधारित आहे.

नैसर्गिक स्त्रोतांचे निष्कर्षण, कारखाने आणि वनस्पतींचे कार्य आणि मानवी क्रियाकलापांच्या इतर उत्पादनांमुळे विविध पर्यावरणीय समस्या उद्भवतात. पाणी, हवा आणि ध्वनी प्रदूषणाचा आपल्या पर्यावरणावर खूप नकारात्मक परिणाम होतो. प्रदूषणाच्या परिणामांमध्ये आम्ल पाऊस, हानिकारक रोग आणि लोक आणि प्राणी यांचे आजार आणि ग्लोबल वॉर्मिंग यांचा समावेश होतो. पर्यावरणीय प्रदूषण ही एक जागतिक समस्या आहे जी पर्यावरण संरक्षण आणि पुनर्वसनासाठी मूलगामी कृती करण्याची गरज आहे. शिवाय, जागतिक समुदायाच्या एकत्रित प्रयत्नांनी हा प्रश्न जागतिक स्तरावर सोडवला गेला पाहिजे.

मराठी भाषेतील प्रदूषणावर निबंध – प्रदूषणावर निबंध (1000 शब्द)

‘प्रदूषण’ हा शब्द ‘प्रदूषण’ या लॅटिन शब्दापासून बनला आहे, ज्याचा अर्थ ‘गलिच्छ करणे’ म्हणजे प्रदूषण म्हणजे जमीन, पाणी आणि हवेत हानिकारक पदार्थ टाकून पर्यावरणाला गलिच्छ बनवण्याची प्रक्रिया आहे. प्रदूषणामुळे वातावरणात असंतुलन निर्माण होते. या असंतुलनामुळे सर्व प्रकारच्या जीवसृष्टीचे अस्तित्व धोक्यात आले आहे. संपूर्ण जगासाठी हा धोका आहे. पर्यावरण कार्यप्रदर्शन निर्देशांक 2012 मध्ये भारत 132 देशांपैकी 125 व्या क्रमांकावर आहे. येल आणि कोलंबिया विद्यापीठांच्या संशोधकांनी वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरमच्या सहकार्याने हा अहवाल तयार केला आहे. पर्यावरण प्रदूषण ही औद्योगिक समाजाची गंभीर समस्या आहे.औद्योगिक विकास आणि हरित क्रांतीचा पर्यावरणावर विपरीत परिणाम झाला आहे.

लोकांनी संपूर्ण जीवनप्रणाली स्वतःच्या संसाधनांमध्ये रूपांतरित केली आहे आणि नैसर्गिक पर्यावरणीय समतोल मोठ्या प्रमाणात बिघडवला आहे. मानवी लोभ पूर्ण करण्यासाठी संसाधनांचा अतिवापर, गैरवापर आणि गैरव्यवस्थापन हे गंभीर अध:पतन आणि ऱ्हासाचे कारण आहे. पर्यावरणीय प्रदूषणाची व्याख्या आपल्या पर्यावरणातील प्रतिकूल बदल म्हणून केली जाते. हे मानवी क्रियाकलापांचे उप-उत्पादन आहे जे पर्यावरणातील बदलांसाठी प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे जबाबदार असतात. हा बदल तसेच जमीन, हवा किंवा पाण्याची भौतिक, रासायनिक किंवा जैविक वैशिष्ट्ये असू शकत नाहीत ज्यामुळे मानवी जीवन आणि इतर सजीवांना हानी पोहोचते. लोकसंख्येचा विस्फोट, जलद औद्योगिकीकरण, जंगलतोड, अनियोजित शहरीकरण, वैज्ञानिक आणि तांत्रिक प्रगती इत्यादी पर्यावरणीय प्रदूषणाची प्रमुख कारणे आहेत.

भारतातील एकूण भूभागापैकी सुमारे ३५ टक्के भूभाग गंभीर पर्यावरणीय प्रदूषणाखाली आहे. पृथ्वीच्या तीन चतुर्थांश भागात पाणी आहे, तरीही पिटबुल्सना पाण्याची कमतरता आहे. भारतात, नद्या, तलाव, तलाव आणि विहिरी यांसारखे पाण्याचे सर्व स्रोत प्रदूषित आणि पिण्यासाठी अयोग्य आहेत. खतांच्या वाढत्या वापरामुळे नद्या, समुद्र आणि महासागर हानिकारक प्रदूषकांनी दूषित झाले आहेत. असा अंदाज आहे की दरवर्षी 500 टनांहून अधिक पारा समुद्रात प्रवेश करतो. तेल शुद्धीकरण, औद्योगिक कचरा, सांडपाणी आणि खतांमुळे पाण्याचे जीवन धोक्यात येते. औद्योगिकीकरणामुळे शहरीकरण झाले.

ग्रामीण लोकसंख्येचे कामाच्या शोधात शहरांकडे जाण्यामुळे एक अस्वास्थ्यकर वातावरण निर्माण होते. त्यामुळे जास्त गर्दी आणि झोपडपट्टीची स्थापना झाली आहे. शहरे आणि शहरे धूर, घाण, धूळ, कचरा, वायू, वास आणि आवाज यांनी भरलेली आहेत. वायू प्रदूषण हा प्रदूषणाचा सर्वात धोकादायक प्रकार आहे. हे उद्योग, थर्मल पॉवर स्टेशन, घरगुती ज्वलन इत्यादींमधून वायू उत्सर्जनातून प्राप्त होते. वायू प्रदूषणामुळे जगभरात हवेची रचना बदलत आहे. बहुतेक वायू आणि वायू प्रदूषण इंधनाच्या जाळण्याने निर्माण होते. कोळसा जाळल्याने कार्बन डाय ऑक्साईड, सल्फर डायऑक्साइड इत्यादी निर्माण होतात, जे आम्ल पावसासाठी जबाबदार असतात.

क्लोरोफ्लुरोकार्बन, ज्याचा मोठ्या प्रमाणावर प्रणोदक आणि रेफ्रिजरंट म्हणून वापर केला जातो, ओझोनचा ऱ्हास होतो. दिवसेंदिवस वाढत जाणारे अणुस्फोट आणि अणुचाचण्यांमुळे किरणोत्सारी पदार्थ हवेत पसरतात. या किरणोत्सर्गी प्रदूषणामुळे मानवामध्ये कर्करोग, असामान्य जन्म आणि उत्परिवर्तन होऊ शकते. मथुरा रिफायनरीतून निघणाऱ्या धुरामुळे आग्रा येथील ताजमहाल प्रभावित झाला आहे. रिफायनरीतून होणाऱ्या हानिकारक उत्सर्जनामुळे वीस वर्षांच्या कालावधीत स्मारक विरघळेल असा अहवालाचा अंदाज आहे.

जलप्रदूषणाचा पाण्याच्या गुणवत्तेवर मोठा परिणाम होतो. यामुळे परिसंस्थेचे संतुलन बिघडते आणि आरोग्यास धोका निर्माण होतो. अजैविक आणि सेंद्रिय किंवा जैविक पदार्थांच्या उपस्थितीमुळे किंवा जोडण्यामुळे पाणी प्रदूषित होते. नद्यांमध्ये टाकण्यात येणारे औद्योगिक सांडपाणी जलप्रदूषणाच्या पातळीत भर घालते. ध्वनी हे देखील प्रमुख प्रदूषकांपैकी एक आहे. मेगा शहरांमधील सामान्य आवाजाची पातळी चिंताजनकरित्या वाढत आहे. ध्वनी मुख्यतः लाऊडस्पीकर, विमान आणि इतर मोटार वाहने, मिरवणुका आणि रॅलींमुळे होतो.

मातीचे प्रदूषण सामान्यतः कृषी पद्धतींमधून आणि अमानवी सवयींमधून घन आणि अर्ध-घन कचऱ्याची विल्हेवाट लावल्यामुळे होते. घातक पदार्थ आणि सूक्ष्मजीवांमुळे माती मोठ्या प्रमाणावर प्रदूषित झाली आहे, जे अन्न साखळी किंवा पाण्यात प्रवेश करतात आणि आरोग्यासाठी अनेक धोके निर्माण करतात. हरितगृह वायूंच्या उत्सर्जनामुळे हवामान बदल झाला आहे.

प्रदूषणात वाढ झाल्याने ग्लोबल वॉर्मिंग वाढले आहे. ग्लोबल वॉर्मिंग म्हणजे नैसर्गिक आणि मानवी दोन्ही क्रियांच्या परिणामी हरितगृह परिणामामुळे पृथ्वीच्या तापमानात होणारी सरासरी वाढ. हवामान बदल हा शब्द अनेकदा ग्लोबल वॉर्मिंग या शब्दासह परस्पर बदलून वापरला जातो. ध्रुवीय प्रदेशातील बर्फाचे तुकडे वेगाने वितळू लागले आहेत, त्यामुळे समुद्र आणि महासागरांच्या पाण्याच्या पातळीत वाढ झाली आहे. अंटार्क्टिकामधील ‘गवत उगवणे’ आणि संयुक्त अरब अमिरातीच्या वाळवंटात होणारी बर्फवृष्टी ही सर्व ग्लोबल वार्मिंगची चेतावणी देणारी चिन्हे आहेत. हे हरितगृह परिणामामुळे होते.

भारत हा उष्णकटिबंधीय देश आहे, परंतु हवामान बदलामुळे जंगलांचा नाश झाला आहे. यामुळे वन्यजीवांच्या अनेक दुर्मिळ प्रजातीही नामशेष झाल्या आहेत. प्रदूषणामुळे विविध प्रकारचे आजार होतात.वायू प्रदूषणामुळे ऍलर्जी, दमा, फुफ्फुसाचा कर्करोग आणि ब्राँकायटिस होतो.

किरणोत्सर्गी प्रदूषण हे श्वसन समस्या, पक्षाघात, कर्करोग आणि इतर रोगांचे कारण आहे. अति ध्वनी प्रदूषणामुळे श्रवणशक्ती कमी होणे, चिंता, तणाव, हृदय गती वाढणे आणि इतर आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात. ओझोनचा थर कमी झाल्यामुळे त्वचेचे आजारही होऊ शकतात. प्रदूषणाच्या या संकटाशी लढण्यासाठी जोरदार प्रयत्न केले पाहिजेत. प्रदूषणविरोधी कायद्यांची काटेकोर अंमलबजावणी करावी. जलप्रदूषण टाळण्यासाठी, सांडपाणी आणि कारखान्यातील कचरा विसर्जन करण्यापूर्वी योग्यरित्या प्रक्रिया आणि साफ करणे आवश्यक आहे. सर्वत्र आणि वाहने पर्यावरणपूरक बनवली पाहिजेत.

या समस्यांना प्रभावीपणे हाताळण्यासाठी आणि विनाश रोखण्यासाठी हवामान बदल आणि मानवी आरोग्य यांच्यातील थेट संबंधांबद्दल जागरूकता महत्त्वाची आहे. पर्यावरण प्रदूषणावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी जगातील सर्व देशांनी जबाबदारीने वागले पाहिजे. या दिशेने एक पाऊल म्हणजे युनायटेड नेशन्स क्लायमेट कॉन्फरन्स, जी जगातील सर्व सदस्य राष्ट्रांना एका टेबलवर आणते आणि हवामान बदलाशी लढा देण्याचे मार्ग स्वीकारते.

वरील निबंध खालील विषयावर देखील लिहू शकता

• प्रदूषण वर निबंध मराठी / Pollution Marathi Nibandh
• प्रदूषण वर माहिती मराठीत निबंध / Marathi Nibandh On Pollution
• प्रदूषण वर निबंध मराठी / Pollution Marathi Nibandh Lekhan

आम्हाला आशा आहे की प्रदूषण वर निबंध मराठी | Essay On Pollution In Marathi हे निबंध लेखन नक्की आवडले असेल, धन्यवाद

Leave a Comment Cancel reply

Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

• Privacy Policy
• Terms and Conditions

प्रदूषण निबंध मराठी | Pollution Essay in Marathi

प्रदूषण निबंध मराठी – pollution essay in marathi.

आपल्याभोवती असलेले हवा, पाणी आणि माती म्हणजेच आपल्याभोवती असलेला निसर्ग असतो. मानवाला देवाने इतर पशुंपेक्षा शारीरिक ताकद कमी दिली असेल परंतु त्यानेच मानवाला बुद्धीचे वरदान दिले. ह्या बुद्धीच्या वरदानामुळेच मानव आज त्याच्या आसपासच्या . पर्यावरणावर मर्यादित प्रमाणात का होईना परंतु विजय मिळवू शकला आहे. आपले जीवन सुखकर व्हावे म्हणून त्याने निसर्गात खूप काही बदल घडवून आणले. पूर्वी तो शिकार करीत असे तेव्हा त्याला जागोजागी भटकावे लागे. परंतु लौकरच त्याने अग्नीचा शोध लावला, चाकांचा शोध लावला आणि शेतीचाही शोध लावला.

त्यामुळे एका ठिकाणी वस्ती करून राहाणे त्याला शक्य झाले. शेती करता यावी म्हणून त्याने जंगले तोडली आणि मिळालेल्या जमिनीच्या तुकड्यावर त्याला हव्या त्याच धान्याचे पीक घ्यायला सुरूवात केली. तसेच राहायला नगरे हवीत, रस्ते हवेत म्हणूनही त्याने जंगले तोडली. अशा पद्धतीने मानवाने स्वतःच्या सोयीसाठी आसपासच्या पर्यावरणाला वेठीस धरले. हे करता करता आसपासची हवा, भूमी, जल आणि ध्वनी ह्यांचे प्रदूषण केले.

विज्ञानाची जसजशी प्रगती होऊ लागली तसतशी मानवाची सुखाची लालसा वाढू लागली. जमिनीचा कस वाढावा म्हणून रासायनिक खतांचा अंदाधुंद वापर, पिकांवर कीड पडू नये म्हणून कीटकनाशकांची वाढती फवारणी, वाढते औद्योगीकरण आणि ते करताना पर्यावरणाची केलेली अक्षम्य हेळसांड हे मानवाने केलेले मोठे गुन्हे आहेत. कारखान्यांचे आणि शहरांतले सांडपाणी नद्यांत आणि समुद्रात सोडल्यामुळे जलप्रदूषण झाले. दर वर्षी अनेक घातक रासायनिक संयुगांची निर्मिती होत असते. ही सर्व संयुगे हवेत, पाण्यात आणि जमिनीत मिसळतात. तिथून ती मानवी शरीरात जातात. त्यामुळे कर्करोगा- सारख्या प्राणघातक रोगांचे प्रमाणही वाढले आहे. त्यातच वाढत्या शहरांसाठी बेलगाम वृक्षतोड होत आहे.

झाडे स्वतःचे अन्न तयार करताना कार्बन वायू घेतात आणि ऑक्सिजन बाहेर सोडतात. परंतु झाडेच कमी झाल्याने हवेतील शुद्धताही कमी होते. त्यातच हल्ली वाढत्या प्रदूषणामुळे पृथ्वीभोवती असलेल्या ओझोनच्या सरंक्षक थराला भोक पडायला सुरूवात झाली आहे. त्यामुळे सूर्याची अतिनील किरणे थेट जमिनीवर येऊ शकतात. पृथ्वीवरील सजीवांसाठी ते अत्यंत धोकादायक आहे. शिवाय आसपास मोटारींचे आणि वाहनांचे भोंगे, सणांच्या वेळेस ध्वनीवर्धकांचा वाढलेला वापर, मोठ्याने टीव्ही वगैरे लावणे आदी गोष्टींमुळेही ध्वनीप्रदूषण खूप होत आहे.

खरोखर, प्रदूषणाचे हे वाढते प्रमाण आपल्याला विनाशाच्या काठावर तर नेऊन ठेवत नाहीये ना? आपली ही अमर्याद सुखलालसा आपण आवरली नाही तर आपल्या पुढल्या पिढ्यांसाठी ही पृथ्वी शिल्लकच नसेल.

• प्रदुषणाचा भस्मासुर निबंध मराठी
• प्रदर्शनास/आनंद नगरीस भेट निबंध मराठी
• प्रगत भारतीय महिला निबंध मराठी
• पोस्टमन निबंध मराठी
• बैल पोळा निबंध मराठी
• पोलीस निबंध मराठी
• पोरक्या मुलीचे मनोगत
• पृथ्वीवर प्रदूषणाचे दुष्परिणाम
• पुस्तके आपली मार्गदर्शक निबंध
• पुस्तकाची कैफियत निबंध मराठी
• पुस्तकाची आत्मकथा मराठी निबंध
• पिंजऱ्यातील सिंहिणीचे मनोगत
• पिंजऱ्यातील पक्षांचे आत्मवृत्त
• पावसाळ्यातील निसर्ग निबंध मराठी
• पावसाळ्यातील गमती जमती निबंध मराठी
• पावसाळ्यातील एक दिवस निबंध लेखन
• पाणी मराठी निबंध मराठी

Leave a Reply Cancel reply

Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

पर्यावरण प्रदूषण निबंध । Environment Pollution Essay In Marathi

प्रस्तावना :

आपण मनुष्य जन्माला आल्या पासून मरेपर्यंत ज्या वातावरणामध्ये जगतो म्हणजेच आपल्या आजूबाजूच्या परिसराला पर्यावरण असे म्हटले तरी चालेल माणसाचा आणि पर्यावरणाचा संबंध हा खूप जुना आहे.

Table of Contents

जेव्हा पासून या सृष्टीवर सजीव अस्तित्वामध्ये आले तेव्हा पासून ह्या पर्यावरणाचा महत्व पूर्ण घटक झाले. आणि असाच सजीव घटांमुळे पर्यावरण तयार झाले. पर्यावरणा मधील प्रत्येक सजीव हा एकमेकांवर अवलंबून आहे.

उदाहरणात :-

गवत -> किडे, डास -> बेडूक -> साप -> गरुड.

या पर्यावरणा मधील एक घटक जरी घेतला तर त्या घटकावर दुसरा जीव अवलंबून असतो. वरील उदाहरणांमध्ये दिसेल की गवतावर दुसरा जीव म्हणजेच किडे, डास आपली उपभोगता करतात व त्यांच्यावर बेडूक अवलंबून असतो व बेडकावर साप व सापावर गरुड अवलंबून असतो व ही साखळी असंच पुढे वाढत जाते.

याचाच अर्थ असा की या पर्यावरणातील प्रत्येक घटक हा खूप महत्त्वाचा आहे. या पर्यावरणातून मानवाला अनेक चांगल्या गोष्टी प्राप्त होत असतात व त्या सर्वांचा उपयोग आपण आपल्या दैनंदिन जीवनामध्ये करतो.

असे म्हणतात, कि या पृथ्वी वर जर कोणी बुद्धिमान प्राणी असेल तर तो म्हणजे फक्त मानवच. कारण माणसाचे आपल्या बुद्धिमत्तेचा हवा तसा वापर उपयोग करून या पर्यावरणातील घटकाचा स्वतःला पाहिजे तसा उपयोग करून स्वतःचा विकास करून घेतला आहे.

परंतु त्यामध्ये पर्यावरणाचा ऱ्हास मोठ्या प्रमाणात झाला आहे. व त्याची परतफेड देखील आपण करू शकलो नाही. या पर्यावरणाने आपल्याला सर्व काही दिले व त्या बदल्यात त्याने मानवाकडे कधीच कुठल्या गोष्टीची मागणी केली नाही.

1) पर्यावरणाची व्याख्या :

पर्यावरण म्हणजे आपल्या आजूबाजूचा परिसर, ज्या मध्ये आपण वावरतो, लहानाचे मोठे होतो. म्हणजे आपल्या आजूबाजूला असणाऱ्या सर्व गोष्टी, झाडे- झुडुपे, पक्षी- प्राणी, डोंगर, नद्या, जमीन, पाणी आणि वायू या सर्व घटकांना मिळून पर्यावरण तयार होतो.

या सर्व गोष्टींचा उपयोग आपण आपल्या जीवनामध्ये करून घेत असतो म्हणून पर्यावरण हे आपल्या साठी खूप गरजेचे आहे.

2) पर्यावरणात मिळणाऱ्या गोष्टी :

मानवाच्या मूलभूत गरजा अन्न, वस्त्र आणि निवारा यांची पूर्तता ही पर्यावरणामुळे होते. याच पर्यावरणा मधून आपल्याला जीवनाश्यक गोष्टींची पूर्तता होते. अन्न, पाणी व देखील आपल्या पर्यावरणा मधून प्राप्त होतो.

पर्यावरणातील अनेक घटकांचा उपयोग करून आर्थिक मदत देखील होते. इंधन, कोळसा, तेल, धातु इत्यादी. विविध प्रकारचे दगड याच पर्यावरणा मधून मिळतात.

अन्न आणि पाणी शिवाय काही दिवस जगू शकतो पण संपूर्ण सजीव सृष्टीला व मानवी जीवनाला जगण्यासाठी जो प्राणवायू लागतो त्या ऑक्सीजन याच पर्यावरणातील झाडांपासून मिळतो. म्हणून झाडे ही पर्यावरणातील सर्वात महत्वाची समजली जातात.

तसेच अनेक झाडांपासून रबर, फळे व अन्य औषधी सुद्धा तयार होतात. व लाकडांपासून दरवाजे, खिडक्या इत्यादी अनेक शोभेची सामान, कपाट हे याचं झाडांपासून मिळते.

आणि काही झाडांना उपयोग इंधन म्हणून उपयोग करतात कागद बनविण्यासाठी सुद्धा झाडेच उपयोगी पडतात.

अशा प्रकारे या पर्यावरणातील प्रत्येक घटकांचा उपयोग कुठल्या न कुठल्या स्वरूपाने आपल्या जीवनात होतो. व पर्यावरण ते आपल्या पर्यंत पोहोचविण्याचे काम करत असते.

3) पर्यावरणाचा ऱ्हास :-

आजच्या या आधुनिक जगामध्ये मानव हा प्रगतीच्या दिशेने वाटचाल करताना दिसू लागला आहे. त्यामध्ये माणसाच्या गरजा, आशा, अपेक्षा खूपच वाढू लागल्या आहेत. स्वतःच्या सुखासाठी, स्वतःच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी तो या पर्यावरणाला नुकसान पोहोचवत आहे.

अलीकडे वाढती लोकसंख्या त्यामुळे औद्योगीकरण कारखाने यामुळे या पर्यावरणाचे मोठे नुकसान होत आहे. कारखान्यांमधून निघणारे घाण तेल किंवा विषारी पाणी किंवा घटक असलेल्या सांडपाणी नद्या, नाल्यांमध्ये सोडून जल- प्रदूषण केलेले आहे.

तेच पाणी पुढे ग्रामीण भागातील लोक पिण्यासाठी, सांडपाण्यासाठी वापरतात त्यामुळे साथीच्या आजाराचे संकट समोर आले आहे.

वाढत्या शहरी करणामुळे वृक्षतोड केली जात आहे, त्यामुळे अनेक प्रकारचे प्रदूषण, ग्लोबल वार्मिंग यांसारख्या समस्या आणि नैसर्गिक आपत्ती, त्सुनामी, भूकंप त्या संकटांना सामोरे जावे लागत आहे.

व वृक्षतोडीमुळे पावसाचे प्रमाण कमी होऊन जमिनीतील पाण्याची पातळी कमी झाली व तापमान वाढले त्यामुळे वाढता दुष्काळ, पावसाची अनियमितता व ऋतुचक्र देखील बदलले व पर्यावरणाचे संतुलन खराब झाले.

त्यामुळे जल प्रदूषण, वायू प्रदूषण आणि भूमी प्रदूषण अश्या या प्रदूषणाच्या समस्या उद्भवत आहेत. व अनेक नवनवीन रोग यांसारख्या समस्यांचे संकट समोर येत आहे.

आपल्या सर्व गरजा पूर्ण करणाऱ्या पर्यावरणाला मनुष्य स्वतःच्या स्वार्थासाठी नष्ट करण्याच्या मार्गावर जात आहे.

4) जंगली जन जीवन धोक्यात :-

या पर्यावरणामध्ये अनेक वेगवेगळ्या जातीचे, प्रकारचे प्राणी गुण्या- गोविंदाने राहतात. ज्या प्रमाणे मानवाला राहण्यासाठी अन्न, पाणी आणि निवारा लागतो.

त्या प्रमाणेच या पशु- पक्ष्यांना ही राहण्यासाठी घर लागते आणि जंगल हेच त्यांचे निवास स्थान आहे. काही प्राणी हे पाण्यामध्ये राहतात तर काही पशु पक्षी झाडांवर राहतात पण आज मानव वृक्षतोड, जंगल तोड करून नव्याने शहरे निर्माण करत आहे

त्यामुळे अनेक प्राण्यांच्या आयुष्य धोक्यात आले काही व काही पक्ष्यांची घरे नष्ट होऊन अनेक पक्ष्यांच्या जाती तर नष्ट होण्याच्या मार्गावर आहेत.

आणि या वृक्षतोडीमुळे काही प्राणी जंगल सोडून मानवी वस्ती मध्ये येताना दिसत आहेत व मानवावर हल्ला केल्याचे बातम्या ऐकायला येत आहेत.

5) जागतिक पर्यावरण दिवस :-

अलीकडे वाढत्या पर्यावरणाचा ऱ्हास याला लक्षात घेऊन व पर्यावरणाचे महत्त्व सर्वांना पटवून देण्यासाठी भारत सरकारने दरवर्षी ५ जून हा जागतिक पर्यावरण दिवस म्हणून साजरा केला आहे.

मानवाला या पृथ्वीवर आपले जन- जीवन नीट चालू ठेवायचे असेल तो त्याला पर्यावरणाची मौलिकता टिकवून ठेवणे अत्यंत गरजेचे बाब आहे. म्हणून या दिवशी सर्व लोकांमध्ये पर्यावरणा बद्दल जागृकता निर्माण केली जाते आणि पर्यावरणाचे महत्त्व पटवून दिले जाते.

असे केल्याने पर्यावरणाचा ऱ्हास, त्यातील घटकांचे नुकसान होऊ नये व भविष्यात येणाऱ्या पिढीला ही पर्यावरणातील सर्व गोष्टींचा उपभोग व्हावा या उद्देशाने भारत सरकारने ५ जून हा जागतिक ‘ पर्यावरण दिन’ म्हणून घोषित केला आहे. असे केल्यावर समाजामध्ये व लोकांमध्ये पर्यावरणा बद्दल आपुलकी वाटावी पर्यावरणाचे महत्त्व सर्व जनतेला कळावे.

जेव्हा या पृथ्वीवरील सर्व देश एकत्र व देशातील नागरिक एकत्र येऊन पर्यावरणा बाबतीत जागरूक होतील. सर्वांना पर्यावरणाचे महत्त्व कळेल तेव्हा आपली पृथ्वी खऱ्या अर्थाने सुजलाम्- सुफलाम् होवू शकेल.

6) पर्यावरणाचा ऱ्हास रोखण्यासाठी काय करावे ?

आपला भारत देश हा कृषिप्रधान देश आहे. त्या देशातील एकतृतीयांश जनता शेतीवर अवलंबून आपले जीवन जगत आहे व शेती हाच त्यांचा मुख्य व्यवसाय आहे.

अधिक उत्पन्न काढण्यासाठी शेतकर्‍यांनी आपल्या शेतीमध्ये रासायनिक खतांचा व औषधांचा वापर बेसुमार केला आहे. त्यामुळे दिवसेंदिवस जमिनीचा कस नष्ट होतच आहे पण त्याचा दुर्भाव मनुष्याच्या आयुष्यावर होऊन पर्यावरणाला धोखा होत आहे

मग शेतकऱ्यांनी ते रासायनिक खतांचा वापर टाळून सेंद्रिय खतांचा वापर करावा त्यामुळे जमिनीची नापिकता कमी होऊ पर्यावरणाचा ऱ्हास होण्यास आळा बसेल.

आणखी म्हणजे मोठ्या प्रमाणात होणारी वृक्षतोड, जंगल तोड थांबवली पाहिजे त्यामुळे वन्य प्राण्यांचे जीवन संपुष्टात येणार नाही. व पावसाचे प्रमाण वाढून पर्यावरणाला मदत होईल.

प्रदूषणामुळे होणारे नुकसान होऊ नये म्हणून प्रदूषण कमी करण्याच्या मार्गावर लागले पाहिजे .

अर्थात सर्वांनी मी या पर्यावरणाचा एक महत्त्वपूर्ण घटक आहे. याचे भान ठेवणे गरजेचे आहे. कुटुंबातील एखादी व्यक्ती बेजबाबदारपणे वागल्यास त्याचे नुकसान संपूर्ण कुटुंबाला भोगावे लागले तसेच पर्यावरणामधील

एखाद्या घटकाचे अस्तित्व नष्ट झाल्यास त्यावर अवलंबून असणाऱ्या दुसऱ्या घटकाचे आयुष्य आपोआप धोक्यात येते व त्याचा परिणाम संपूर्ण सजीव सृष्टीवर व पर्यावरणावर होतो.

माणूस जरी या सजीव सृष्टी मधील इतर सजीवां पेक्षा बुद्धिमान असला तरी तो या पर्यावरणाचा एक महत्त्वपूर्ण घटक आहे हे न विसरता आपल्या पर्यावरणाची काळजी घेतली पाहिजे.

व या पर्यावरणाचे रक्षण म्हणून प्रत्येक नागरिकाने पुढे येऊन वृक्ष लागवड करून त्याचे योग्य रीतीने संवर्धन केले पाहिजे. व इतरांनाही प्रोत्साहित करावे.

पर्यावरण वाचवा ! जीवन वाचवा ! देश वाचवा ! हा विचार करून आपल्या पर्यावरणाचे संवर्धन करून त्यातील मिळणाऱ्या घटकांचा उपयोग योग्य तऱ्हेने करावा.

 ये निबंध देखील अवश्य वाचा :-

• माझी आई या विषयावर निबंध
• व्यायाम चे महत्व व फायदे
• शिक्षक दिवस 
• दिवाळी सणाची माहिती 
• माझे आवडते शिक्षक निबंध

धन्यवाद मित्रांनो !

प्रदूषण एक समस्या मराठी निबंध Pollution Essay in Marathi

प्रदूषण एक समस्या मराठी निबंध Pradushan Ek Samasya Marathi Nibandh : आज आपण प्रदूषणाच्या जगात जगत आहोत. पाणी, जमीन आणि आकाशात प्रदूषणाच्या राक्षसाने आपला अधिकार स्थापित केला आहे. सर्वत्र होणार्‍या प्रदूषणामुळे आपले आयुष्य भयानक चक्रात अडकले आहे.

नक्की वाचा – माझे आजोबा मराठी निबंध

प्रदूषणाचे प्रकार – प्रदूषण हा एक बहुमुखी दैत्य आहे. तो वायू प्रदूषण, जल प्रदूषण आणि ध्वनी प्रदूषण या स्वरूपात आपले आपले वर्चस्व गाजवत आहे. आपण दूषित वातावरणात श्वास घेत आहोत. लोकांना पिण्यासाठी स्वच्छ, शुद्ध पाणी मिळत नाही. दूषित पाणी आणि कीटकनाशकांमुळे पिकेदेखील दुषित होताना दिसून येत आहेत. आधुनिक यंत्रांचा आवाज आपल्या कानांना त्रास देत आहे. प्रदूषणाच्या या विविध प्रकारांमुळे या सुंदर सृष्टीच्या अस्तित्वावर प्रश्नचिन्ह लागले आहे.

प्रदूषणाची कारणे – प्रदूषणाच्या या विकट समस्येचे मूळ म्हणजे औद्योगिक क्रांती आणि वाढती लोकसंख्या. गिरणी, कारखाने आणि वाहनांमधून निघणारा धूर वातावरणाला दुषित बनवत आहे. गॅस प्लांटमधून होणार्‍या गॅस गळतीच्या दुर्घटनांमुळे वातावरण भयंकर दुषित बनत आहे. रासायनिक कचरा, औद्योगिक वसाहतींमधून निघणारा कचरा आणि गटारींचे पाणी नद्या, तलाव आणि समुद्रांच्या पाण्याला दुषित बनवत आहेत. ट्रेन, विमान, मोटर, रेडिओ, दूरदर्शन आणि लाऊड ​​स्पीकर्समधून निघणारे ध्वनी ध्वनीप्रदूषण वाढवित आहेत. फटाके आणि बॉम्ब हे ध्वनी प्रदूषण वाढविण्यास हातभार लावत आहेत. शहरांमधील घाण वस्ती, यांत्रिकीकरणाची वाढती प्रवृत्ती आणि, जंगले आणि झाडे यांचा नाश ही प्रदूषणाची मुख्य कारणे आहेत.

प्रदूषणाचे परिणाम – प्रत्येक प्रकारचे प्रदूषण हे पृथ्वीवरील जीवनाचे शत्रू आहेत. वायू प्रदूषणामुळे वातावरणात कार्बन-डाय ऑक्साईडचे प्रमाण वाढत आहे. यामुळे, पृथ्वीच्या वातावरणावरील महत्वाचा घटक ओझोन वायुवरही तीव्र परिणाम होत आहे. पृथ्वीच्या अनियमित तापमानामुळे ऋतूंचा बदल देखील विचलित होत आहे. हवा आणि पाण्याच्या प्रदूषणामुळे विविध प्रकारचे प्राणघातक रोग पसरत आहेत. शेती नष्ट होत आहे. पृथ्वीची सुपीकता कमी होत आहे. ध्वनी प्रदूषणामुळे माणूस बहिरापणा, निद्रानाश, रक्तदाब आणि मानसिक रोगांना बळी पडत आहे.

प्रदूषण कमी करण्याचे उपाय – प्रदूषणापासून पूर्णपणे मुक्त होणे शक्य नाही, परंतु ते कमी केले जाऊ शकते. यासाठी लोकांमध्ये जनजागृती करावी लागेल. वृक्षतोड थांबवावी लागेल आणि वृक्ष लागवडीला प्रोत्साहन द्यावे लागेल. जर आपण हुशारीने काम केले तर आम्ही लोकसंख्येचा वाढीचा दर कमी करू शकतो आणि उपकरणांच्या वापरावर नियंत्रण ठेवू शकतो, त्यामुळे आपण प्रदूषणाच्या समस्येवर बर्‍याच अंशी विजय प्राप्त करू शकू.

जर मानवजातीला सुखी आणि शांतीने जगण्याची इच्छा असेल तर त्याला या प्रदूषणरुपी राक्षसावर विजय प्राप्त करावा लागेल.

Leave a Comment Cancel reply

Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

वायू प्रदूषण मराठी माहिती – उपाय, परिणाम, कारणे, PDF

Table of Contents

वायू प्रदूषण मराठी माहिती Air Pollution Information in Marathi

• डिजिटल स्वाक्षरी माहिती
• डिजिटल बँकिंग बद्दल माहिती
• दुर्गा स्तोत्र मराठी
• महालक्ष्मी स्तोत्र मराठी
• गर्भवती आहार चार्ट मराठी
• वजन वाढवण्यासाठी आहार तक्ता

वायू प्रदूषणाचे मानवावर होणारे परिणाम  Effects of Air Pollution on Human Health

वायू प्रदूषणाची कारणे causes of air pollution.

• रामरक्षा स्तोत्र मराठी
• गणपती स्तोत्र मराठी
• कलौंजी मराठी माहिती
• कबड्डी ची माहितीे

वायू प्रदूषण कमी करण्याचे उपाय  How to Reduce Air Pollution

• सरकारने अशी धोरणे बनवावीत की कर्मचारी घरून काम करतील. आठवड्यातून फक्त एक दिवस ऑफिसला जा. आणि आता माहिती तंत्रज्ञानाच्या आगमनाने हे देखील शक्य झाले आहे. उदाहरणार्थ, यूएस कॉर्पोरेट क्षेत्रात काम करणारे 35% लोक आठवड्यातून फक्त एक दिवस कार्यालयात जातात. बाकीची कामे घरी बसून करा. त्यामुळे त्यांच्या येण्या-जाण्याचा खर्चही होत नाही आणि वायू प्रदूषणही वाढत नाही. ये-जा करताना लागणारा वेळ हे लोक इतर कामांसाठी वापरतात.
• अधिकाधिक सायकल वापरा.
• सार्वजनिक वाहतूक वापरा.
• मुलांना गाडीने शाळेत सोडू नका, तर त्यांना शाळेच्या वाहतुकीत जाण्यासाठी प्रोत्साहित करा.
• तुमच्या घरातील लोकांना कारपूल तयार करण्यास सांगा जेणेकरून ते त्याच कारने ऑफिसला जाऊ शकतील. त्यामुळे इंधनाची बचत होऊन प्रदूषणही कमी होईल.
• तुमच्या घराभोवती झाडे आणि रोपांची योग्य काळजी घ्या
• गरज नसताना वीज वापरू नका.
• ज्या खोलीत कूलर फॅन किंवा एअर कंडिशन आवश्यक असेल ती खोली चालवा, बाकीची जागा बंद ठेवा.
• तुमच्या बागेत कोरडी पाने असल्यास, त्यांना जाळू नका, परंतु त्यातून खत तयार करा.
• दर तीन महिन्यांनी तुमच्या कारचे प्रदूषण तपासा.
• फक्त शिसे मुक्त पेट्रोल वापरा. बाहेरच्या तुलनेत घरांमध्ये प्रदूषणाचा प्रभाव कमी असतो, त्यामुळे जेव्हा प्रदूषण जास्त असेल तेव्हा घराच्या आत जा.

कबड्डी ची माहितीे Kabaddi Information in Marathi

लस घेतल्या नंतर काय खबरदारी घ्यावी Precautions After COVID19 Vaccine in Marathi

Leave a reply cancel reply.

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

Bank Account Transfer Application in Marathi

Digital Signature in Marathi डिजिटल स्वाक्षरी माहिती

Navratri Wishes Marathi नवरात्री उत्सव शुभेच्छा मराठी

Mahatma Gandhi Jayanti 2021 महात्मा गांधी जयंतीच्या हार्दिक शुभेच्छा

गरोदरपणात वाचायची पुस्तके Read During Pregnancy

• Health Tips
• Recipe in Marathi

Latest Posts

गणपती स्तोत्र मराठी ganpati stotra in marathi, श्री महालक्ष्मी स्तोत्र मराठी mahalaxmi stotra in marathi, durga stotra in marathi दुर्गा स्तोत्र मराठी 2023.

वायू प्रदूषण मराठी निबंध Air Pollution Essay in Marathi

Air Pollution Essay in Marathi – Essay On Air Pollution in Marathi वायू प्रदूषण मराठी निबंध आजच्या युगामध्ये औद्योगिकीकरणाचे, कारखान्यांचे तसेच, वाहनांचे प्रमाण इतके वाढले आहे की यांच्यामुळे निर्माण होणारे वायुप्रदूषण हे त्याच्या संबंधित कारणीभूत घटकांच्या दुप्पट पटीने वाढत आहे. मित्रहो, आता तुम्हाला प्रश्न पडला असेल की वायुप्रदूषण म्हणजे काय? आणि वायुप्रदूषण झालं आहे हे कसं ओळखायचं? तर मित्रांनो, आपल्या पर्यावरणाचा अविभाज्य भाग असलेले घटक जसे की मनुष्य, प्राणी, पक्षी , कीटक, वनस्पती तसेच, जीवजंतू इत्यादींच्या आरोग्याला हानिकारक असलेले वायु जेंव्हा मोठ्या प्रमाणावर हवेमध्ये मिसळून, या सर्व घटकांच्या आरोग्यावर विपरित परिणाम करायला लागतात, तेंव्हा खऱ्या अर्थाने वायुप्रदूषण झाले आहे.

असे आपणा सर्वांना म्हणता येते. मित्रहो, जेंव्हा विज्ञानात प्रगती झाली नव्हती तेंव्हा पूर्वीच्या काळी केवळ मनुष्याच्या आरोग्याला हानिकारक असलेले वातावरणातील घटक वायुप्रदूषण होण्यास जबाबदार आहेत, असे समजले जात असायचे.

कारण, त्याकाळी हवा प्रदुषणाचे प्रमाण आजच्यापेक्षा कितीतरी पटींनी कमी होते, परंतू, ज्याप्रमाणे वायुप्रदुषणाचे प्रमाण वाढत गेले, त्याप्रमाणे कालांतराने वायुप्रदूषणाची व्याख्या केवळ मनुष्याला लागू न होता, प्राण्यांना, पक्ष्यांना आणि कित्येक वनस्पतींना देखील लागू होत गेली. शिवाय, या संदर्भात कित्येक पुरावे देखील समोर आले.

वायू प्रदूषण मराठी निबंध – Air Pollution Essay in Marathi

Essay on air pollution in marathi.

याखेरीज, सध्याच्या युगात सततपणे होणाऱ्या हवामानाच्या बदलास जबाबदार असणारे अनेक घटकचं आजच्या वाढत्या वायुप्रदूषणाला देखील कारणीभूत असल्याचे सिध्द झाले आहे. जेंव्हा वायू, कण आणि अनेक जैविक रेणूंचा समावेश असलेल्या पदार्थांचा हानीकारक स्वरूपात अथवा भरपूर प्रमाणात पृथ्वीच्या वातावरणामध्ये प्रवेश केला जातो.

तेंव्हा वायुप्रदूषण ही समस्या उद्भवते. शिवाय, अशा प्रकारच्या हवा प्रदूषणामुळे मनुष्याला विविध प्रकारचे रोग, अलर्जी शिवाय, कित्येक वेळा मृत्यू यांसारख्या परिणामांना सामोरे जावे लागते.

त्याचबरोबर, इतर सजीवांना देखील जसे की प्राणी, पक्षी, शेतातील अन्न पिके, विविध फुलांच्या वनस्पती यांनाही मोठ्या प्रमाणात हानी पोहोचवू शकते. एकंदरीत, नैसर्गिक किंवा मानवनिर्मित घटकांना भरपूर  प्रमाणात नुकसान पोहोचवू शकते. खरंतर, मानवी क्रिया तसेच, नैसर्गिक प्रक्रिया या दोन्ही क्रिया भरपूर प्रमाणावर वायूप्रदूषण निर्माण करू शकतात.

याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे, अलीकडच्या काळात केवळ मानवनिर्मित वातावरणातील हवा प्रदूषणामुळे जवळजवळ २.१ दशलक्ष ते ४.२१ दशलक्ष इतक्या लोकांचा अकाली मृत्यू झाला आहे. अशा या वायूप्रदुषणास कारणीभूत अथवा जबाबदार ठरणाऱ्या प्रदूषित घटकांना प्रदूषके असे म्हणतात.

तसेच, नैसर्गिक हवेतील जे पदार्थ मनुष्य, प्राणी, पक्षी, वनस्पती, कीटक अथवा उपयुक्त जंतू इत्यादी. जीवांच्या आरोग्यास आणि त्यांच्या जीवनास खूप हानिकारक आहेत, त्याचबरोबर जे पदार्थ हवामान बदलास देखील कारणीभूत आहेत, त्या पदार्थांना  प्रदूषक घटक असे म्हटले जाते.

• नक्की वाचा: वायूप्रदूषणाची संपूर्ण माहिती 

याखेरीज, मित्रहो आपण जर वायुप्रदुषणाचे मानवी आरोग्यावर होणारे परिणाम सखोलरित्या पहायला गेलो, तर आपल्या लक्षात येईल की वायुप्रदूषणाचा सर्वात घातक परिणाम हा आपल्या श्वसनसंस्थेवर होतात. वरील माहितीमध्ये नमूद केल्याप्रमाणे अनेक प्रकारचे प्रदूषक घटकं आपल्या श्वसनव्यस्थेवर जोरदार हल्ला चढवतात.

शिवाय, ओझोन अथवा नायट्रोजन डायॉक्साईड यांसारखे वायु आपल्या फुफ्फुसांवर अतिशय घातक परिणाम करतात. यांतील, ओझोन हा वायू आपल्या  फुफ्फुसांमधील पेशींना पूर्णपणे नष्ट करून, आपली फुफ्फुसे कमजोर करतो, त्यामुळे मनुष्याचा दमा अथवा अस्थमा वाढीस लागतो.

दुसरीकडे, नायट्रोजन ऑक्साईड हा घातक वायू आपल्या श्वसन नलिकेतून फुफ्फुसांत जातो, ज्यामुळे आपली फुफ्फुसे व श्वसन नलिका, असे दोघेही हा वायु आपल्या शरीरात पूर्णपणे विरघळवण्यासाठी जास्तीत जास्त कफाची निर्मिती करतात आणि याचा परिणाम म्हणजे आपणा सर्वांना काहीवेळा दीर्घकालीन सर्दी होते.

शिवाय, अशा प्रकारची अनेक दिवसांची सर्दी जुनी झाल्यास, त्यांतील जीवाणूंचा आपल्याला परत संसर्ग होतो आणि आपली परिस्थिती अजुन गंभीर बनते. त्याचबरोबर मित्रहो, कार्बन मोनॉक्साईड हा वायू आपल्या रक्तामध्ये ऑक्सिजन वाहून नेण्याचे काम करणाऱ्या हिमोग्लोबिन या घटकामध्ये ऑक्सिजन या वायुऐवजी स्वतः मिसळून जातो आणि आपल्या शरीरातील सर्व भागांत पोहोचतो.

खरंतर, हा वायू अत्यंत विषारी असून काही मिनिटे सातत्याने हा वायु आपल्या शरीरात राहिल्यास किंवा जास्त संपर्कात आल्यास आपला मृत्यूही ओढवू शकतो. परंतू, वायुप्रदुषणाचे असे विपरित परिणाम किंवा दुष्परिणाम केवळ मनुष्यावरचं नव्हे तर निसर्गातील इतर घटकांवर देखील होतात. याखेरीज, सल्फर डायॉक्साईड आणि नायट्रोजन डायॉक्साईडमुळे आम्लधर्मी पावसाची निर्मिती होते, ज्यामुळे निर्माण होणारे विपरीत परिणाम परत मातीतील जीवजंतुवर तसेच पिकांवर होतो.

मित्रहो, याचे उदाहरण द्यायचे झाल्यास, एखाद्या वेळी जर शेतामध्ये आम्लधर्मी पाऊस पडला तर त्यामुळे, शेतातील गहू, ज्वारी यांसारख्या पिकांवर रोग पडतो ज्यामुळे, ही पीक खाण्यायोग्य न राहता, पूर्णपणे खराब होतात. खरंतर, अशी अनेक निदर्शने आपल्या शास्त्रज्ञांच्या समोर आली आहेत.

याखेरीज, सगळ्यांत महत्त्वाचं म्हणजे वायुप्रदूषण कमी जास्त होण्यामध्ये आपल्या हवामानाच्या बदलाचा मोठा वाटा असतो. जमिनीवरील तापमान, हवेतील तापमान शिवाय, वातावरणातील वरच्या भागातील तापमान इत्यादी प्रकारचे हवामान प्रदूषण पसरवण्यात अथवा  एकवटण्यात महत्त्वाची कामगिरी बजावत असते.

तसेच, वार्‍याचा वेग आणि दिशा हे घटक या प्रक्रियेमध्ये महत्त्वाचे कार्य करतात. उदाहरणार्थ; मुंबई  शहरामध्ये प्रदूषक घटकांची निर्मिती जास्त असूनही, प्रदूषणाची पातळी मात्र पुणे शहरापेक्षा बरीच कमी असते.

कारण, मुंबईतील हवा प्रदूषण हे तेथील समुद्रावरील वार्‍यांमुळे बऱ्याच प्रमाणात वाहून जाते तर दुसरीकडे मात्र पुणे शहराच्या सभोवतालच्या उंच टेकड्यांमुळे प्रदूषित हवा वाहून जाण्यात अडथळा निर्माण होतो. त्यामुळे, पुणे शहरात हवा प्रदूषणाची पातळी मुंबईपेक्षा जास्त असल्याचे आढळून येते.

तसेच, आपल्या देशामध्ये अनेक प्रदेश असे आहेत की जिथे कोणत्याही प्रकारचे प्रदूषण होत नसतानाही, वार्‍याबरोबर मात्र दुसर्‍या ठिकाणांहून हवा प्रदूषके वाहून आणली जातात. ज्यामुळे, मुख्य हवामान प्रदूषणाच्या स्रोताचे ठिकाण हे प्रदूषणमुक्त राहून सभोवतालचा परिसर मात्र पूर्णपणे हवा प्रदूषणमय होऊन जातो.

याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे आपल्या गावाजवळील साखर कारखान्यांच्या आजूबाजूचा परिसर. मित्रहो, आपल्या देशात गेल्या काही वर्षांमध्ये वाहनांच्या संख्येत प्रचंड प्रमाणात वाढ झाल्याने अतिसूक्ष्म आकाराच्या धूलिकणांच्या प्रमाणात भरपूर प्रमाणात वाढ झाली आहे.

शिवाय, शास्त्रीय नियतकालिकांमध्ये प्रकाशित झालेल्या माहितीनुसार अनेक शहरांमध्ये साधारणतः १० मायक्रोमीटरपेक्षा लहान कणांमध्ये, २.५ मायक्रोमीटरपेक्षा लहान कणांचे प्रमाण हे ७ टक्क्यांपेक्षाही जास्त आढळून येते. खरंतर, हेच प्रमाण गेल्या दोन-तीन दशकांपूर्वी अगदी ५ टक्यांपेक्षाही खूप कमी होते.

शिवाय, आजच्या काळात आपल्या भारतातील जवळजवळ सगळीच मोठमोठी शहरे हवा प्रदूषणाच्या विळख्यात अडकली आहेत. खासकरून, यांमध्ये पुणे, दिल्ली, कानपूर आणि कर्नाटकातील बेंगलोर ही शहरे संपूर्ण जगातील सर्वाधिक प्रदूषित शहरांमध्ये गणली जातात. तसं पाहायला गेलं तर सूक्ष्म आणि अतिसूक्ष्म धूलिकणांची मर्यादा आपल्या आरोग्यासाठी केवळ काही तासांसाठी ५० पीपीएम इतकी आहे.

परंतू, वर नमूद केलेल्या शहरांमध्ये मात्र हीच मर्यादा वर्षातील एकूण ३६५ दिवस ५० पीपीएमपेक्षा देखील कितीतरी पटीने अधिक आढळून येते. शेवटी मित्रहो, या वाढत्या हवा प्रदूषणाच्या समस्येकडे आपण सर्वांनी गंभीरतेने लक्ष दिले पाहिजेत आणि त्यासाठी लवकरात लवकर कोणत्या  उपाययोजना करता येतील? याचा विचार देखील केला पाहिजे. तरच, वायुप्रदुषणाच्या विषारी विळख्यातून आपल्या सर्वांची सुटका होईल.

                     तेजल तानाजी पाटील

                        बागीलगे, चंदगड.

आम्ही दिलेल्या air pollution essay in marathi language माहितीमध्ये काही चुकीचे आढळल्यास आपण तत्काळ आम्हाला comment box आणि email लिहून कळवावे तुम्ही दिलेली माहिती योग्य असल्यास आम्ही त्यामध्ये नक्की बदल करू.

मित्रानो तुमच्याकडे जर वायू प्रदूषण मराठी निबंध  बद्दल अधिक माहिती असेल तर आम्हाला कंमेंट बॉक्स मध्ये कळवा आम्ही ते या air pollution in marathi essay या article मध्ये upadate करू, मित्रांनो हि Essay On Air Pollution in Marathi माहिती जर तुम्हाला आवडली असेल तर तुमच्या मित्र मंडळींमध्ये vayu pradushan marathi nibandh Share करायला विसरू नका धन्यवाद अधिक माहितीसाठी भेट द्या : इनमराठी.नेट

Share this:

Leave a comment उत्तर रद्द करा..

पुढील वेळेच्या माझ्या टिप्पणी साठी माझे नाव, ईमेल आणि संकेतस्थळ ह्या ब्राउझरमध्ये जतन करा.

Notify me of follow-up comments by email.

Notify me of new posts by email.

Information in Marathi

प्रदूषण वर मराठी निबंध 2022 | Pollution Essay In Marathi 2022

प्रदूषण वर मराठी निबंध 2022, Pollution Essay In Marathi 2022 , Essay on pollution in marathi 2022, प्रदूषणाचे परिणाम आणि प्रदूषणाचे प्रकार.

मित्रांनो आजच्या या आर्टिकल मध्ये मी तुम्हाला प्रदूषण या विषयावर माहिती देणार आहेत मी तुम्हाला Pollution essay in marathi 2022 , Essay on pollution in marathi 2022 याबद्दल माहिती सांगणार आहे. तसेच देखील मी तुम्हाला Effects of pollution in Marathi (प्रदूषणाचे परिणाम) आणि प्रदूषणाचे प्रकार (Types of pollution in Marathi) याबद्दल सुद्धा किती सांगणार आहे. 

प्रदूषण कमी कसे करावे? या विषयावर सुद्धा माहिती सांगणार आहे. तर मित्रांनो सुरु करूया आजचा आर्टिकल म्हणजेच, Pollution essay in marathi.

Pollution Essay In Marathi 2022 – प्रदूषण वर मराठी निबंध

प्रदूषण ही एक अशी संज्ञा आहे ज्याबद्दल मुलांना आजकाल माहिती आहे. हे इतके सामान्य झाले आहे की प्रदूषण सतत वाढत आहे हे सत्य जवळजवळ प्रत्येकजण मान्य करतो. ‘प्रदूषण’ या शब्दाचा अर्थ एखाद्या गोष्टीमध्ये कोणत्याही अवांछित विदेशी पदार्थाचे प्रकटीकरण आहे. 

जेव्हा आपण पृथ्वीवरील प्रदूषणाबद्दल बोलतो, तेव्हा आपण विविध प्रदूषकांद्वारे नैसर्गिक संसाधनांच्या दूषिततेचा उल्लेख करतो. हे सर्व प्रामुख्याने मानवी क्रियाकलापांमुळे होते जे पर्यावरणाला एकापेक्षा जास्त प्रकारे हानी पोहोचवते. 

त्यामुळे या समस्येवर तातडीने उपाय करण्याची तातडीची गरज निर्माण झाली आहे. म्हणजेच, प्रदूषण आपल्या पृथ्वीला गंभीरपणे हानी पोहचवत आहे आणि आपण त्याचे परिणाम ओळखून हे नुकसान टाळले पाहिजे. प्रदूषणावरील या निबंधात आपण प्रदूषणाचे परिणाम काय आहेत आणि ते कसे कमी करावे ते पाहू.

प्रदूषण हा आपल्या पर्यावरणासाठी महत्त्वपूर्ण धोका आहे आणि निसर्गाकडे माणसाच्या बेपर्वा वृत्तीमुळे होतो. आपली पृथ्वी आपल्याला अन्न आणि निवारा पुरवते, तर आपण त्याच्याशी निर्दयपणे वागतो आणि त्याची संसाधने लुटतो. प्रदूषण हा आपल्या लोभाचा थेट परिणाम आहे. 

आपण आपल्या जलाशयांमध्ये राहणाऱ्या जीवांची काळजी न घेता कचरा टाकतो. रस्त्यावर मोठ्या प्रमाणावर वाहने जात असल्याने वातावरणातील विविध वायूंचे संतुलन बिघडले आहे. वातावरणात हानिकारक वायू सोडणारे कारखानेही वायू प्रदूषणात योगदान देतात. 

जेव्हा आपण जमिनीच्या एका भागावर जास्त आणि अनियंत्रित शेती करतो, तेव्हा ती नैसर्गिक खनिजे गमावते. म्हणून, जेव्हा आपण त्यांची उत्पादकता वाढवण्यासाठी खतांचा वापर करतो, तेव्हा ते माती प्रदूषित करते. कारखाने, जेट, विमाने इत्यादींमुळे ध्वनी प्रदूषण होते त्यामुळे आपल्या कानांना इजा होते आणि श्रवणशक्ती बिघडू शकते.

१) माझी शाळा निबंध मराठी इयत्ता पाचवी | My School Essay In Marathi

२) Pustakache Atmavrutta Nibandh Marathi | पुस्तकाचे आत्मवृत्त निबंध

३) Gudi Padwa Information in Marathi | गुढीपाडवा माहिती मराठी

४) Dussehra Nibandh in Marathi | दसरा निबंध मराठी

2022 Effects of pollution in Marathi [प्रदूषणाचे परिणाम]

प्रदूषणामुळे एखाद्याच्या कल्पनेपेक्षा जास्त जीवनमान प्रभावित होते. हे रहस्यमय पद्धतीने कार्य करते, कधीकधी जे उघड्या डोळ्यांनी पाहिले जाऊ शकत नाही. तथापि, ते वातावरणात खूप उपस्थित आहे. 

उदाहरणार्थ, आपण हवेत असलेले नैसर्गिक वायू पाहू शकणार नाही, परंतु ते अजूनही तेथे आहेत. त्याचप्रमाणे, जे प्रदूषक हवेमध्ये गडबड करत आहेत आणि कार्बन डाय ऑक्साईडची पातळी वाढवत आहेत ते मानवांसाठी खूप धोकादायक आहेत. कार्बन डाय ऑक्साईडच्या वाढत्या पातळीमुळे जागतिक तापमानवाढ होईल.

पुढे, औद्योगिक विकासाच्या नावाखाली पाणी प्रदूषित आहे, धार्मिक पद्धती आणि बरेच काही पिण्याच्या पाण्याची कमतरता निर्माण करेल. पाण्याशिवाय मानवी जीवन शक्य नाही. 

शिवाय, ज्या प्रकारे जमिनीवर कचरा टाकला जातो तो अखेरीस जमिनीत संपतो आणि विषारी होतो. जर जमिनीचे प्रदूषण या दराने होत राहिले, तर आपल्याकडे आपली पिके घेण्यासाठी सुपीक माती नसेल. त्यामुळे प्रदूषण कमी करण्यासाठी गंभीर उपाययोजना करणे आवश्यक आहे.

Pollution essay in marathi 2022 – Pradushan marathi nibandh

काही प्रदूषकांना कोणताही आकार किंवा आकार नसतो. उदाहरणार्थ, थोड्या काळासाठी आपल्या वातावरणात काही अंशांनी तापमान वाढल्याने कोणताही महत्त्वपूर्ण परिणाम होणार नाही, परंतु पाण्याच्या शरीरात तापमानात समान प्रमाणात वाढ झाल्यास थर्मो-संवेदनशील जीवांचा नाश होईल. 

येथे तापमान हे पाण्याच्या शरीरासाठी प्रदूषक आहे. आवाजासारखे काही अदृश्य प्रदूषक देखील आहेत. 1970sच्या दशकाच्या उत्तरार्धात ध्वनी प्रदूषणाला प्रदूषणाचे स्वरूप म्हणून ओळखले जात नव्हते. 

1972 मध्ये United States च्या Pollution Control Board ने त्याला प्रदूषणाचे महत्त्वपूर्ण स्वरूप म्हणून मान्यता दिली. ध्वनी प्रदूषण हाताळण्यासाठी सर्वात कठीण आहे, कारण त्यात कोणतीही विशिष्ट मार्गदर्शक तत्त्वे नाहीत. 

तुमचा शेजारी मध्यरात्री स्टीरिओसने धोक्याच्या उच्च स्तरावर संगीताचा मेजवानी करणाराही ध्वनी प्रदूषणाखाली येतो. निसर्गाप्रती जबाबदारीची सखोल भावना आणि पृथ्वीवर राहणाऱ्या सर्व जीवांसाठी सहानुभूती आपल्या ग्रहाला विनाशापासून वाचवण्यासाठी खूप पुढे जाईल.

प्रदूषणाचे प्रकार (Types of pollution in Marathi)

1.   वायू प्रदूषण

2.   जल प्रदूषण

3.   भूमी प्रदूषण

4.   ध्वनी प्रदूषण

प्रदूषण कमी कसे करावे?

प्रदूषणाचे हानिकारक परिणाम शिकल्यानंतर, एखाद्याने शक्य तितक्या लवकर प्रदूषण रोखण्याचे किंवा कमी करण्याचे काम केले पाहिजे. वायू प्रदूषण कमी करण्यासाठी, लोकांनी वाहनांचा धूर कमी करण्यासाठी सार्वजनिक वाहतूक किंवा कारपूल घ्यावा. 

जरी ते कठीण असले तरी सण आणि उत्सवांमध्ये फटाके टाळणे देखील वायू आणि ध्वनी प्रदूषण कमी करू शकते. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, आपण पुनर्वापराची सवय अंगीकारली पाहिजे. सर्व वापरलेले प्लास्टिक महासागर आणि जमिनीत संपते, जे त्यांना प्रदूषित करते.

प्रदूषण म्हणजे काय?

प्रदूषण म्हणजे नैसर्गिक पर्यावरणीय घटकांसह प्रदूषक म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या हानिकारक पदार्थांचे परस्पर मिश्रण. प्रदूषणाचे विविध प्रकार आहेत, जसे की जमीन प्रदूषण, जल प्रदूषण, वायू प्रदूषण आणि माती प्रदूषण . संसर्गाचे ते कोणतेही स्वरूप असले तरी त्याचा आपल्या पर्यावरणावर धोकादायक परिणाम होतो.

दूषणाचे प्रकार कोणते?

उत्तर: वायू प्रदूषण, जल प्रदूषण, भूमी प्रदूषण, ध्वनी प्रदूषण.

उत्तर: प्रदूषण म्हणजे नैसर्गिक पर्यावरणीय घटकांसह प्रदूषक म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या हानिकारक पदार्थांचे परस्पर मिश्रण.

आज काय शिकलो:

मित्रांनो आजच्या या आर्टिकल मध्ये मी तुम्हाला प्रदूषण या विषयावर माहिती दिली आहे. मी तुम्हाला Pollution essay in marathi 2022, Essay on pollution in marathi 2022 या वर निबंध/माहिती दिली आहे. 

तसेच मी तुम्हाला प्रदूषण कमी कसे करावे?, प्रदूषण म्हणजे काय?   आणि प्रदूषणाचे प्रकार (Types of pollution in Marathi) या बद्दल माहिती दिली आहे.

त्यासोबत मी तुम्हाला Effects of pollution in Marathi 2022 (प्रदूषणाचे परिणाम) याबद्दलही पण माहिती दिली आहे. आज आपण इथेच थांबूया आणि पुन्हा भेटू पुढच्या आर्टिकल मध्ये एका नवीन विषयावर नवीन माहिती सोबत.

Share this:

• Click to share on Twitter (Opens in new window)
• Click to share on Facebook (Opens in new window)
• Click to share on Telegram (Opens in new window)
• Click to share on WhatsApp (Opens in new window)

Leave a Comment Cancel reply

Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

Essay on Pollution in Marathi । प्रदूषण- एक जागतिक समस्या

• Chetan Jasud
• January 30, 2023
• मराठी निबंध , Trending

Essay on Pollution in Marathi आपण ह्या पोस्टमध्ये, प्रदूषण वर आधारित निबंध – प्रदूषण एक जागतिक समस्या हा निबंध पहाणार आहोत. प्रदूषण हि एक जगाला भेडसावणारी महत्वाची समस्या आहे, ह्या गोष्टीचा मानवजातीवर खूप परिणाम होत आहेत. Essay on Pollution in Marathi मध्ये आपण बहुतांश समस्या आणि निवारण यावर बोलणार आहोत.

सध्या जगासमोर थैमान घालणारी एक समस्या आहे ती म्हणजे प्रदूषण, याला पर्यावरणीय प्रदूषण असेही म्हणतात. प्रदूषण म्हणजे कोणताही पदार्थ (घन, द्रव किंवा वायू) किंवा ऊर्जा कोणत्याही स्वरूपात (जसे की उष्णता, ध्वनी किंवा किरणोत्सारी) वातावरणात पुनर्वापर, निरुपद्रवी स्वरूपात साठवून किंवा विघटित करण्यापेक्षा वेगाने सोडणे होय. .

खरंतर प्रदूषण ही आपल्या जीवनातील एक प्रमुख समस्या आहे, ज्याचा आपल्या पृथ्वीवर मोठ्या प्रमाणावर परिणाम होत आहे. हा एक मुद्दा आहे ज्यावर दीर्घकाळ चर्चा होत आहे आणि त्याचे घातक परिणाम 21 व्या शतकात मोठ्या प्रमाणात जाणवत आहेत. आणि याचे परिणाम रोखण्यासाठी विविध देशांच्या सरकारांनी अनेक मोठी पावले उचलली असली तरी अजून मात्र ही समस्या मोठया प्रमाणात भेडसावत आहे.यामुळे अनेक नैसर्गिक जीवांना त्रास होतो. एवढेच नाही तर आज अनेक वनस्पती आणि प्राणी एकतर नामशेष झाले आहेत किंवा नामशेष होण्याच्या मार्गावर आहेत.

प्रदूषणाच्या प्रमाणात झपाट्याने वाढ झाल्यामुळे, प्राणी केवळ त्यांचे घरच नाही तर राहण्यासाठी निसर्ग देखील गमावत आहेत. जगभरातील अनेक प्रमुख शहरांवर प्रदूषणाचा परिणाम झाला आहे. यातील बहुतांश प्रदूषित शहरे भारतातच आहेत. जगातील सर्वात प्रदूषित शहरांमध्ये दिल्ली, कानपूर, बामेंडा, मॉस्को, हेझ, चेरनोबिल, बीजिंग यांचा समावेश आहे. या शहरांनी प्रदूषणाला आळा घालण्यासाठी अनेक पावले उचलली असली तरी त्यांना अजून बराच .पल्ला गाठायचा आहे. या ठिकाणची हवेची गुणवत्ता खराब असून जमीन आणि जलप्रदूषणाची प्रकरणेही वाढत आहेत. या शहरांतील प्रदूषणाची पातळी कमी करण्यासाठी आताच्या प्रशासनाने ठोस धोरण तयार करून त्याची अंमलबजावणी करण्याची वेळ आली आहे.

एअर क्वालिटी इंडेक्स (AQI) हा एक निर्देशांक आहे जो सरकारी एजन्सीद्वारे वायू प्रदूषणाची पातळी मोजण्यासाठी वापरला जातो जेणेकरुन सामान्य लोकांना हवेच्या गुणवत्तेची जाणीव होऊ शकेल. जसजसा AQI वाढतो, त्याचा अर्थ असा होतो की मोठ्या लोकसंख्येला आरोग्यावर गंभीर दुष्परिणाम होणार आहेत.

एअर क्वालिटी इंडेक्स ( AQI ) लोकांना स्थानिक हवेच्या गुणवत्तेचा त्यांच्या आरोग्यावर कसा परिणाम होतो हे जाणून घेण्यात मदत होते. पर्यावरण संरक्षण एजन्सी (EPA) पाच प्रमुख वायू प्रदूषकांसाठी AQI ची गणना करते ज्यासाठी सार्वजनिक आरोग्याचे संरक्षण करण्यासाठी राष्ट्रीय वायु गुणवत्ता मानके स्थापित केली गेली आहेत.

प्रदूषणाच्या समस्येला आळा घालण्यासाठी विविध शहरांचे अधिकारी प्रयत्नशील असले तरी अशा परिस्थितीत या प्रक्रियेत हातभार लावणे हे नागरिकांचे आणि सर्वसामान्यांचे कर्तव्य आहे. सर्व प्रकारचे प्रदूषण रोखण्यासाठी खालील काही महत्वाचे उपाय आहेत.

फटाके वापरणे थांबवा: जेव्हा तुम्ही दसरा, दिवाळी किंवा इतर कोणतेही सण साजरे करता तेव्हा फटाक्यांना नाही म्हणा. त्यामुळे ध्वनी, माती तसेच प्रकाश प्रदूषण होते. तसेच त्याचा आपल्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो.

वाहनांच्या वापरावर मर्यादा घाला : वाहने हे प्रदूषणाचे प्रमुख कारण आहे. वाहनांचा वापर कमीत कमी करा. शक्य असल्यास, वैयक्तिक वापरासाठी त्यांना इलेक्ट्रिक वाहनांसह बदलण्याचा प्रयत्न करा. प्रवासासाठी शक्य तितक्या सार्वजनिक वाहतुकीचा वापर करा.

आपला परिसर स्वच्छ ठेवा : एक जबाबदार नागरिक म्हणून आपल्या घराच्या आजूबाजूचा परिसर स्वच्छ ठेवणे हे आपले कर्तव्य आहे. कचरा इकडे-तिकडे टाकण्यापेक्षा तो डस्टबिनमध्ये टाकला पाहिजे.

रीसायकल आणि पुनर्वापर – अनेक नॉन-बायोडिग्रेडेबल उत्पादने जसे की प्लास्टिकपासून बनवलेल्या दैनंदिन वापरातील वस्तू आपल्या पर्यावरणाला हानी पोहोचवतात. आम्हाला त्यांचे योग्य प्रकारे विघटन करावे लागेल किंवा पुनर्वापरासाठी पाठवावे लागेल. आजकाल, सरकार प्लॅस्टिकच्या पुनर्वापरासाठी अनेक योजना राबवत आहे, जेथे नागरिक केवळ त्यांच्या प्लास्टिकचा कचरा दान करू शकत नाहीत, तर इतर वस्तूंसाठी त्याची देवाणघेवाण देखील करू शकतात.

झाडे लावा: रस्त्यांचे रुंदीकरण, घरे बांधणे आदी विविध कारणांमुळे झाडे तोडल्याने विविध प्रकारचे प्रदूषण वाढले आहे. वातावरणातील कार्बन मोनोऑक्साइड, कार्बन डायऑक्साइड इत्यादी हानिकारक वायू वनस्पती शोषून घेतात. प्रकाशसंश्लेषण प्रक्रियेदरम्यान ते ऑक्सिजन सोडत असल्याने, आपल्यासाठी अधिकाधिक झाडे लावणे आणि त्यांची काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे.

प्रदूषण ही अशीच एक समस्या आहे जी आपण लवकरात लवकर सोडवणे आवश्यक आहे जेणेकरून मानव या ग्रहावर सुरक्षितपणे जगू शकतील. ही समस्या टाळण्यासाठी आम्ही सुचवलेल्या उपायांचे पालन करणे महत्त्वाचे आहे. आपले घर राहण्यासाठी एक चांगले ठिकाण बनवणे ही आपली जबाबदारी आहे. पृथ्वी जिवंत ठेवायची असेल तर तिचे प्रदूषण थांबवले पाहिजे.

मराठी निबंध- प्रदूषण (कमी शब्दात)

प्रदूषण म्हणजे पर्यावरणातील हानिकारक पदार्थ किंवा कचऱ्याची उपस्थिती, ज्यामुळे सजीवांना आणि नैसर्गिक जगाला हानी पोहोचते. हे पदार्थ रसायने, वायू किंवा अगदी आवाज असू शकतात. कारखाने, कार आणि घरातील कचरा यासारख्या अनेक स्रोतांमधून प्रदूषण होऊ शकते.

प्रदूषणाचे परिणाम गंभीर आणि व्यापक आहेत. यामुळे लोक आणि प्राणी दोघांच्याही आरोग्याच्या समस्या, नैसर्गिक अधिवासांचे नुकसान आणि जैवविविधतेचे नुकसान होऊ शकते. याव्यतिरिक्त, प्रदूषणामुळे पिके आणि अन्न पुरवठ्यालाही हानी पोहोचू शकते, ज्यामुळे अन्न सुरक्षा आणि संसाधनांच्या प्रवेशामध्ये आणखी समस्या निर्माण होतात.

प्रदूषणाचा सामना करण्यासाठी, व्यक्ती आणि सरकार कारवाई करू शकतात. उदाहरणार्थ, लोक कचरा कमी करून आणि संसाधनांचे संरक्षण करून स्वतःचा प्रभाव कमी करू शकतात, तर सरकार उद्योगांचे नियम तयार करू शकतात आणि प्रदूषण कमी करण्यासाठी कायदे लागू करू शकतात. स्वच्छ तंत्रज्ञान आणि पुनर्निर्मिती करता येणारे म्हणजेच रिनेव्हेबल ऊर्जा स्रोत देखील प्रदूषण पातळी कमी करण्यास मदत करू शकतात.

प्रदूषणाच्या समस्येकडे लक्ष देणे महत्त्वाचे आहे, कारण ते पर्यावरण आणि मानवी आरोग्यासाठी धोकादायक आहे. प्रदूषण कमी करण्यासाठी आणि सध्याच्या पिढीला पुरेल इतके संसाधनांचा वापराची चालना देण्यासाठी पावले उचलून, आम्ही स्वतःसाठी आणि ग्रहासाठी स्वच्छ आणि आरोग्यदायी भविष्य निर्माण करण्याच्या दिशेने कार्य करू शकतो.

Essay on Pollution in Marathi । प्रदूषण- एक जागतिक समस्या – मित्रानो आशा आहे कि तुम्हाला वरील निबंध नक्की आवडले असतील. जर तुम्हाला इतर विषयांवर निबंध हवे असतील तर खाली कमेंट मध्ये नक्की सुचवा.

फटाके वापरणे थांबवा: जेव्हा तुम्ही दसरा, दिवाळी किंवा इतर कोणतेही सण साजरे करता तेव्हा फटाक्यांना नाही म्हणा. त्यामुळे ध्वनी, माती तसेच प्रकाश प्रदूषण होते. तसेच त्याचा आपल्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो. वाहनांच्या वापरावर मर्यादा घाला : वाहने हे प्रदूषणाचे प्रमुख कारण आहे. वाहनांचा वापर कमीत कमी करा. शक्य असल्यास, वैयक्तिक वापरासाठी त्यांना इलेक्ट्रिक वाहनांसह बदलण्याचा प्रयत्न करा. प्रवासासाठी शक्य तितक्या सार्वजनिक वाहतुकीचा वापर करा. आपला परिसर स्वच्छ ठेवा : एक जबाबदार नागरिक म्हणून आपल्या घराच्या आजूबाजूचा परिसर स्वच्छ ठेवणे हे आपले कर्तव्य आहे. कचरा इकडे-तिकडे टाकण्यापेक्षा तो डस्टबिनमध्ये टाकला पाहिजे. रीसायकल आणि पुनर्वापर : अनेक नॉन-बायोडिग्रेडेबल उत्पादने जसे की प्लास्टिकपासून बनवलेल्या दैनंदिन वापरातील वस्तू आपल्या पर्यावरणाला हानी पोहोचवतात. आम्हाला त्यांचे योग्य प्रकारे विघटन करावे लागेल किंवा पुनर्वापरासाठी पाठवावे लागेल. आजकाल, सरकार प्लॅस्टिकच्या पुनर्वापरासाठी अनेक योजना राबवत आहे, जेथे नागरिक केवळ त्यांच्या प्लास्टिकचा कचरा दान करू शकत नाहीत, तर इतर वस्तूंसाठी त्याची देवाणघेवाण देखील करू शकतात.

इतर विषयांवरील निबंध आणि भाषणे :

१.  शेतकरी जगाचा पोशिंदा,शेतकरी निबंध मराठीमध्ये Essay on Farmer

२.  माझा आवडता नेता निबंध-हिंदुहृदय सम्राट श्री. बाळासाहेब ठाकरे

३.  झाडे लावा झाडे जगवा निबंध Zade Lava Zade Jagva Essay in Marathi

४.  छत्रपती शिवाजी महाराज माहिती मराठी मध्ये

मी एक पूर्ण-वेळ डिजिटल मार्केटर आणि अर्धवेळ ब्लॉगर आहे ज्याला लिहायची, प्रवासाची तसेच या टेकनॉलॉजीच्या युगात अपडेटेड राहायची आवड आहे.

Related articles

• मराठी निबंध

New Rakshabandhan Essay in Marathi । रक्षाबंधन मराठी निबंध

• May 7, 2023

• मराठी स्पेशल

Baby Girl Names in Marathi Starting A to Z | 700+ Unique Marathi

• April 1, 2023

माझा आवडता खेळाडू-महेंद्रसिंग धोनी मराठी निबंध

• February 5, 2023

वाढती लोकसंख्या Loksankhya Vadh : मराठी निबंध

शेतकरी जगाचा पोशिंदा,शेतकरी निबंध मराठीमध्ये Essay on Farmer

• January 28, 2023

• इंग्रजी प्रो

Quarter Meaning in Marathi | Quarterly meaning in Marathi

• January 27, 2023

मराठीत प्रदूषणावर निबंध | Essay on Pollution in Marathi

Essay on Pollution in Marathi :प्रदूषण हा शब्द ऐकताच आपल्या मनात विविध प्रकारचे प्रश्न धावू लागतात आणि आपण इतके घाबरून जातो की आता या समस्येवर निदान काहीतरी उपाय तरी सापडेल. आपला देश नेहमीच नैसर्गिक आपत्ती, जागतिक महामारी, प्रदूषण इत्यादी गंभीर समस्यांना तोंड देत आला आहे.

शहरातील प्रदूषण ही गंभीर समस्या बनली आहे. प्रदूषणाने शहरांवर इतके वर्चस्व गाजवले आहे की आता तेथे राहणाऱ्या लोकांसाठी यातून सुटणे म्हणजे सिंहाच्या पिंजऱ्यातून जिवंत होणे होय. प्रदूषणाचे अनेक प्रकार आहेत, ज्यांचे हिंदीतील प्रदूषणावरील निबंधात तपशीलवार वर्णन केले आहे. पूर्ण पोस्ट वाचा.

Table of Contents

मराठीत प्रदूषणावर निबंध | Essay on Pollution in Marathi (300 शब्दात)

आपल्या कोणत्या कार्यामुळे प्रदूषण दिवसेंदिवस वाढत आहे आणि पर्यावरणात असंतुलन पसरत आहे हे आपण प्रथम जाणून घेतले पाहिजे.

पूर्वी माझ्या गावात अनेक तलाव असायचे, पण आता एकही नाही. आज आपण आपले घाणेरडे कपडे धुवून, जनावरांना आंघोळ घालणे, दूषित व सांडपाणी, कचरा इत्यादी तलावात टाकून ते घाण केले आहे. आता त्याचे पाणी कुठेही आंघोळीसाठी किंवा पिण्यास योग्य नाही. त्याचे अस्तित्वच संपुष्टात येण्याच्या मार्गावर आहे.

प्रदूषण म्हणजे काय?

आपल्या देशात प्रदूषण ही एक गंभीर समस्या बनली आहे या वस्तुस्थितीबद्दल आपण सर्वजण चिंतित आहोत. मोठ्या शहरांमध्ये प्रदूषणाची समस्या अधिक वाढली आहे. शहरांमध्ये राहणाऱ्या लोकांवर प्रदूषणाने इतके वर्चस्व गाजवले आहे की आता त्यांचे आरोग्यही बिघडू लागले आहे. त्यामुळेच शहरांमधील वाढते प्रदूषण पाहता आता तेथील लोकांमध्ये प्रदूषणाबाबत जनजागृती करणे अत्यंत गरजेचे झाले आहे. प्रदूषणामुळे केवळ मानवच नाही तर झाडे, झाडे, प्राणी, हवा, पाणी, माती, अन्न आणि पेय इत्यादी सर्व नैसर्गिक गोष्टींचे नुकसान होत आहे. नैसर्गिक घटना , आपत्ती, साथीचे रोग इत्यादींना वेळोवेळी आपला रोष दाखविण्यासाठी प्रदूषणाला जबाबदार धरणे चुकीचे ठरणार नाही.

प्रदूषणाचे परिणाम आणि प्रतिबंध

प्रदूषणामुळे निसर्गाची आणि पर्यावरणाची मोठ्या प्रमाणात हानी होत आहे. प्रदूषणाचा विपरीत परिणाम जगातील सर्व नैसर्गिक गोष्टींवर दिसून येतो. प्रदूषणामुळे निसर्गातही असंतुलन निर्माण होत आहे. अनेक कारणांनी मिळून प्रदूषणाला जन्म दिला आहे. जंगल आणि झाडे सतत कमी होण्याचे कारण देखील प्रदूषणाचे सर्वात मोठे कारण आहे. प्रदूषण कमी करायचे असेल तर अधिकाधिक झाडे लावून प्रदूषणावर विजय मिळवला पाहिजे. प्रदूषण कमी करण्यासाठी आपल्याला आपल्या गावांचे रक्षण करावे लागेल, तेथील हिरवळ नष्ट होऊ नये आणि शुद्ध हवा आणि पाणी दूषित होण्यापासून वाचवावे लागेल. या छोट्याशा प्रयत्नांमुळे आपण प्रदूषण दूर करण्याचे आपले स्वप्न पूर्ण करू शकू.

प्रदूषण रोखणे फार महत्वाचे आहे. पर्यावरण प्रदूषण ही आजची मोठी समस्या आहे, ती वेळीच रोखली नाही तर संपूर्ण विनाशापासून कोणीही वाचवू शकणार नाही. पृथ्वीवरील कोणताही प्राणी त्याच्या प्रभावापासून अस्पर्श राहू शकत नाही. आपल्यामुळे झाडे, वनस्पती, प्राणी, पक्षी इत्यादींचे जीवन धोक्यात आले आहे. त्यांच्या जीवाचेही रक्षण केले पाहिजे. त्यांच्या अस्तित्वामुळेच आपले अस्तित्व शक्य आहे.

मराठीत प्रदूषणावर निबंध | Essay on Pollution in Marathi (500 शब्दात)

आजच्या काळात प्रदूषण ही जागतिक समस्या बनली आहे. यामुळे आपली पृथ्वी पूर्णपणे बदलली आहे आणि दिवसेंदिवस पर्यावरणाची हानी होत आहे, ज्यामुळे आपले जीवन आणखी कठीण होत आहे. प्रदूषणाच्या या घातक परिणामांमुळे अनेक प्रकारचे जीव आणि प्रजाती हळूहळू नामशेष होत आहेत.

प्रदूषणाचे प्रकार

• वायू प्रदूषण

वायू प्रदूषण हे सर्वात धोकादायक प्रदूषण मानले जाते, या प्रदूषणाचे मुख्य कारण म्हणजे उद्योग आणि वाहनांमधून निघणारा धूर. या स्त्रोतांमधून निघणाऱ्या हानिकारक धुरामुळे लोकांना श्वास घेण्यास अडथळा निर्माण होतो. दिवसेंदिवस वाढणारे उद्योग आणि वाहने यामुळे वायू प्रदूषणात लक्षणीय वाढ झाली आहे. ज्यामुळे ब्राँकायटिस आणि फुफ्फुसांशी संबंधित अनेक आरोग्य समस्या निर्माण झाल्या आहेत.

उद्योग आणि घरांमधील कचरा कधीकधी नद्या आणि इतर जलकुंभांमध्ये मिसळतो, ज्यामुळे ते प्रदूषित होते. एकेकाळी स्वच्छ आणि पवित्र मानल्या जाणार्‍या आपल्या नद्या आज अनेक रोगांचे माहेरघर बनल्या आहेत कारण त्यामध्ये मोठ्या प्रमाणात प्लास्टिक सामग्री, रासायनिक कचरा आणि इतर अनेक प्रकारचा नॉन-बायोडिग्रेडेबल कचरा आढळून आला आहे.

• माती प्रदूषण

तो औद्योगिक आणि घरगुती कचरा ज्याची पाण्यामध्ये विल्हेवाट लावली जात नाही, तो जमिनीवर पसरतो. त्याचा पुनर्वापर आणि पुनर्वापर करण्यासाठी अनेक प्रयत्न केले जात असले तरी त्यात विशेष यश मिळत नाही. या प्रकारच्या जमिनीच्या प्रदूषणामुळे त्यामध्ये डास, माश्या आणि इतर कीटक वाढू लागतात, ज्यामुळे मानव आणि इतर सजीवांमध्ये अनेक आजार होतात.

• ध्वनी प्रदूषण

कारखान्यांमध्ये चालणाऱ्या मोठ्या आवाजातील यंत्रे आणि इतर मोठा आवाज करणाऱ्या यंत्रांमुळे ध्वनी प्रदूषण होते. यासोबतच रस्त्यावरील वाहनांमुळे निर्माण होणारा आवाज, फटाके फोडणे, लाऊड ​​स्पीकर यामुळे ध्वनिप्रदूषण वाढते. ध्वनी प्रदूषण हे मानवातील मानसिक तणावाचे मुख्य कारण आहे, ज्यामुळे मेंदूवर अनेक दुष्परिणामांसह ऐकण्याची शक्ती देखील कमी होते.

• प्रकाश प्रदूषण

एखाद्या भागात जास्त आणि जास्त प्रकाश निर्मितीमुळे प्रकाश प्रदूषण होते. शहरी भागात प्रकाशाच्या वस्तूंच्या अतिवापरामुळे प्रकाश प्रदूषण होते. गरज नसताना जास्त प्रकाश निर्माण करणाऱ्या वस्तू प्रकाश प्रदूषण वाढवतात, ज्यामुळे अनेक समस्या निर्माण होतात.

• किरणोत्सर्गी प्रदूषण

किरणोत्सर्गी प्रदूषण म्हणजे वातावरणात अवांछित किरणोत्सर्गी घटकांमुळे निर्माण होणारे प्रदूषण. किरणोत्सर्गी प्रदूषण स्फोट आणि शस्त्रे, खाणकाम इत्यादींच्या चाचणीमुळे निर्माण होते. यासोबतच अणुऊर्जा केंद्रांमध्ये कचऱ्याच्या स्वरूपात निर्माण होणारे घटकही किरणोत्सर्गी प्रदूषण वाढवतात.

• थर्मल प्रदूषण

अनेक उद्योगांमध्ये पाण्याचा शीतलक म्हणून वापर केला जातो, जे थर्मल प्रदूषणाचे मुख्य कारण आहे. त्यामुळे तापमानातील बदल, पाण्यात ऑक्सिजनची कमतरता अशा समस्यांना जलचरांना सामोरे जावे लागत आहे.

• व्हिज्युअल प्रदूषण

आपल्या दृष्टीवर परिणाम करणाऱ्या मानवनिर्मित वस्तू दृश्य प्रदूषणात येतात जसे की बिल बोर्ड, अँटेना, डस्टबिन, विजेचे खांब , टॉवर, तारा, वाहने, बहुमजली इमारती इ.

जगातील सर्वात प्रदूषित शहर

एकीकडे जगातील अनेक शहरांनी प्रदूषणाची पातळी कमी करण्यात यश मिळवले आहे, तर काही शहरांमध्ये ही पातळी झपाट्याने वाढत आहे. जगातील सर्वाधिक प्रदूषित शहरांच्या यादीत कानपूर, दिल्ली, वाराणसी, पाटणा, पेशावर, कराची, सिजिझुआंग, हेझ, चेरनोबिल, बेमेंडा, बीजिंग आणि मॉस्को या शहरांचा समावेश आहे. या शहरांतील हवेच्या गुणवत्तेची पातळी अत्यंत खालावलेली आहे आणि त्यासोबतच या शहरांतील जल आणि जमीन प्रदूषणाची समस्याही दिवसेंदिवस वाढत आहे, त्यामुळे या शहरांतील राहणीमान अत्यंत दयनीय झाले आहे. हीच वेळ आहे जेव्हा लोकांनी शहरांचा विकास करण्याबरोबरच प्रदूषणाची पातळी नियंत्रित करण्याची गरज आहे.

प्रदूषण रोखण्यासाठी टिप्स

आता प्रदूषणाची कारणे, परिणाम आणि प्रकार माहित असल्याने ते थांबवण्यासाठी प्रयत्न करायला हवेत. यापैकी काही उपायांचे पालन करून आपण प्रदूषणाच्या समस्येवर नियंत्रण मिळवू शकतो.

• फटाक्यांना नाही म्हणा
• रीसायकल/पुनर्वापर
• आपला परिसर स्वच्छ ठेवणे
• कीटकनाशके आणि खतांचा मर्यादित वापर
• कंपोस्ट खत वापरा
• प्रकाशाचा जास्त आणि जास्त वापर न केल्याने
• किरणोत्सर्गी पदार्थांच्या वापराबाबत कठोर नियम बनवून
• कडक औद्योगिक नियम आणि कायदे करून
• योजनाबद्ध करून

प्रदूषणामुळे आपले पर्यावरण दिवसेंदिवस नष्ट होत आहे. हे थांबवण्यासाठी, आपल्या पृथ्वीचे सौंदर्य अबाधित राहण्यासाठी आवश्यक पावले उचलण्याची गरज आहे. आताही ही समस्या सोडवण्याऐवजी आपण दुर्लक्ष करत राहिलो तर भविष्यात त्याचे घातक परिणाम आपल्याला भोगावे लागतील.

भारतातील सर्वात प्रदूषित राज्य कोणते आहे?

भारतातील सर्वात प्रदूषित राज्याची राजधानी नवी दिल्ली आहे.

वायू प्रदूषणाचे मुख्य घटक कोणते आहेत?

ऑक्साइड, हायड्रोकार्बन्स, धूलिकण, बाष्प कण, धूर इत्यादी वायु प्रदूषणाचे मुख्य घटक आहेत.

जलप्रदूषणाचे प्रमाण कसे मोजले जाते?

जलप्रदूषणाचे प्रमाण बीओडी (बायोलॉजिकल ऑक्सिजन डिमांड) द्वारे मोजले जाते.

जगातील सर्वात कमी प्रदूषित देश कोणता?

जगातील सर्वात कमी प्रदूषित देश डेन्मार्क आहे.

अंतिम विचार | Finale Thought

आम्हाला आशा आहे की तुम्हाला आमचा लेख खूप आवडला असेल आणि तुम्हाला तुमच्या प्रश्नाचे उत्तर मिळाले असेल Essay on Pollution in Marathi आणि त्यासोबत तुम्हाला इतर मनोरंजक माहिती देखील आवडली असेल.

तुम्हाला या संदर्भात आणखी काही माहिती हवी असल्यास कमेंटमध्ये नक्की लिहा, आम्ही तुमच्या प्रश्नाचे उत्तर लवकरच देऊ आणि तुम्हाला हा लेख आवडला तर लाईक आणि शेअर करा.

हे पण वाचा-

मराठीत फुटबॉल निबंध माझे आवडते पुस्तक निबंध मराठी त आईवर निबंध होळी निबंध मराठीत

नमस्कार मित्रांनो माझे नाव “Rajesh Pahan” आहे मी learningmarathi.in वेबसाइटचा संस्थापक आहे. मी गेली ३ वर्षे ब्लॉगिंग करत आहे, ही वेबसाईट बनवण्यामागचा माझा उद्देश हा आहे की मी मराठीत सर्व लोकांना योग्य माहिती देऊ शकेन.

Leave a comment Cancel reply

Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

Advertisement

Supported by

This City Is Tapping a Climate Cash Bonanza While It Can

Local officials in Nevada, fearing that billions in federal support could dry up after Election Day, are in a “mad dash” to secure funds before November.

• Share full article

By Dionne Searcey

For Brian Beffort, the sustainability manager of Washoe County, Nev., the federal government’s commitment to fighting climate change has been basically a bonanza.

He’s been on the job for 15 months and already the county, which includes Reno, is expecting money to start flowing from a $156 million statewide grant he helped clinch that can pay for rooftop solar panels for low-income residents. Other federal programs will fund urban reforesting and map Reno’s hottest neighborhoods. Mr. Beffort is also waiting to hear whether the county will receive a multimillion-dollar federal grant to reduce air pollution.

So much money is being offered, “it’s hard to keep up,” he said. “This is a great time to be in sustainability and climate action.”

The Biden administration’s push to fight climate change has sprinkled billions of dollars across America for major projects, such as building new transmission lines for electric power, and for smaller ones, like planting trees. The centerpiece of the president’s effort, the Inflation Reduction Act, is injecting more than $370 billion into programs aimed at helping the United States cut greenhouse gas emissions by an estimated 40 percent below 2005 levels by the end of this decade.

But in this election year, officials in Nevada and beyond who are facing new threats from climate change are wondering whether the flow of assistance will last.

It’s unclear how much the federal funding for climate projects is lifting support for President Biden. In Nevada, a battleground state, Mr. Biden’s presumed Republican rival, former President Donald J. Trump, holds a significant lead in the polls . Mr. Trump also leads in Arizona and Georgia, other election battlegrounds where Biden administration climate policies have helped bring billions of dollars in new investments.

Last year Nevada’s governor, Joe Lombardo, decided his state would pull out of a multistate coalition of governors committed to policies aligned with the Paris climate accord, the global agreement to reduce emissions. Governor Lombardo, a Republican, said Nevada’s energy policies required a balance of both fossil fuels and renewable energy; previously, the state’s policy had been to move away from fossil fuels.

Despite that reversal, the state, as well as individual counties, have been collecting millions of dollars of federal funding to fight climate change.

“Under the current administration, we will continue to seek potential funding opportunities that benefit not only Washoe County, but the entire state,” said Dwayne McClinton, the director of the Nevada Governor’s Office of Energy, in an emailed statement. “The Governor’s Office of Energy remains focused on delivering sustainable, reliable, and affordable energy sources and advocating for the maintenance of a diverse energy portfolio.”

The money is welcome to Reno officials. Recently, Climate Central, an independent research group, named Reno the fastest warming city in America , saying its annual average temperature rose 7 degrees between 1970 and 2023. The second-fastest-warming city is also in Nevada: Las Vegas.

But among many local officials, fear is rising that money to help relieve what could be a deadly trend of rising temperatures may be fleeting, depending on what happens in November’s presidential election.

When Mr. Trump was in office, he weakened climate and conservation rules (which Mr. Biden then restored). Mr. Trump has railed against Mr. Biden’s energy and environmental agenda and has promised to eliminate rules aimed at accelerating the nation’s transition to electric vehicles.

The former president has also been courting oil executives for campaign donations , promising that, if elected, he would roll back environmental rules that he has said hurt their industry. Other Republicans have criticized Mr. Biden’s spending on climate-related issues as wasteful, unchecked and ripe for fraud.

“It sure seems that if Biden does not win this, the money could dry up quickly,” said Mr. Beffort, whose position is nonpartisan and emphasized that his bosses on the county commission are both Republicans and Democrats.

Rising temperatures and extreme heat are becoming an urgent problem nationwide, both in cities struggling to find money to keep cooling centers open 24 hours and in rural communities where spread-out populations make it difficult to offer uniform relief. Some cities, as well as the state of Arizona, have appointed chief heat officers. In Congress, Representative Sylvia Garcia, a Texas Democrat, is circulating a proposal to fund a dedicated heat officer in every state.

Reno is one of the nation’s many cities that suffer from an urban heat-island effect. Its miles of heat-absorbing asphalt, buildings and homes make it warmer than surrounding rural areas.

While cities like Phoenix had a stretch of record-breaking temperatures in the 100s Fahrenheit last summer and failed to cool off significantly at night, Reno benefits from its 4,500-foot elevation that gives way to cooler evenings. But even Reno’s overnight temperature is getting warmer, scientists said, posing new threats for the city.

“The science is clear: We’re experiencing warming,” said Thomas P. Albright, Nevada’s interim state climatologist, who has been part of groups that have received federal grants aimed at measuring heat in Nevada.

Reno’s tree cover is sparse. Downtown in particular heats up in the summer, and neighborhoods to the north and east of town, as well as low-income areas near the airport, have significantly less tree cover than others.

The Truckee River, which winds through Reno and nearby Sparks, offers cooler temperatures and shady spots that have become a refuge for the homeless. Local officials recently cleared encampments there and passed a measure than bans overnight camping along the banks. People who advocate for the homeless said they feared those evicted would settle in along treeless railroad tracks in Reno, which could lead to heat-related health problems during summer months.

Reno also faces air quality issues both from nearby wildfires and from more traffic in the growing area that has lured new residents to work at Tesla’s Gigafactory and elsewhere. The region had rainy, snowy weather at the start of the year, yet faces risks from climate-change-driven extreme weather of all kinds.

Making sure money trickles down to vulnerable citizens is a challenge, said Jose Rivera, a spokesman for Make the Road Nevada, which works on immigration, housing, economic justice and other issues. Language has been a barrier to programs that help low-income residents lower energy bills or convert gas stoves to electric ones.

“We know that there are just pockets of money sitting there to help and assist families,” he said. “But the information is not getting out there.”

In Washoe County, federal funds are being used or sought to add electric-vehicle charging stations and to shore up window insulation to keep out hot air. Federal dollars will help replace natural gas boilers with electric heat pumps and will pay for installation of energy-efficient LED lights. The money will also help replace gas and diesel fleets of cars and buses with electric vehicles.

Another grant offers resources from the National Oceanic and Atmospheric Administration and other federal agencies to identify the hottest areas in the county. That information would then be used to help identify areas most in need of weatherization programs and new trees.

For his job as an associate professor at the University of Nevada, Reno, Dr. Albright’s federal funding for his research on climate and other issues has spanned presidential administrations. He said he was optimistic that funding would remain available for issues that effect everyone.

Still, university officials are taking advantage of available funding while they can. Phoebe Judge, the university’s sustainability manager, recently filed a grant proposal and is preparing another that could provide the school a total of $27 million for reducing the effects of climate change on campus, one of the city’s large emitters of greenhouse gasses.

“There’s a little bit of a mad dash to get this funding applied for and to get the funding by the end of the year,” she said.

Dionne Searcey is a Times reporter who writes about how the choices made by people and corporations affect the future of the planet. More about Dionne Searcey

Our Coverage of Climate and the Environment

News and Analysis

Heat and drought are taking a toll on the tiny soil creatures  that help to lock away planet-warming carbon, according to a new analysis.

A group of health experts, economists and U.S. government lawyers are working to address a growing crisis: people dying on the job from extreme heat. They face big hurdles .

After halting a test of controversial technology to fight global warming , the city of Alameda, Calif., said it had found no “measurable health risk” from the giant salty-mist-spraying fans.

Adopting Orphaned Oil Wells:  Students, nonprofit groups and others are fund-raising to cap highly polluting oil and gas wells  abandoned by industry.

Struggling N.Y.C. Neighborhoods:  New data projects are linking social issues with global warming. Here’s what that means for five communities in New York .

Biden Environmental Rules:  The Biden administration has rushed to finalize 10 major environmental regulations  to meet its self-imposed spring deadline.

F.A.Q.:  Have questions about climate change? We’ve got answers .